بیت کوین چیست و چگونه کار می‌کند؟

بیت کوین چیست ؟

اگر خواسته باشیم در یک جمله بگوییم بیت کوین نوعی ارز یا پول دیجیتال است که به صورت دیجیتالی و مجازی ساخته و نگهداری می‌شود. ولی اگر به جزئیات این رمزارز جذاب علاقه دارید در ادامه‌ی این مقاله با ما همراه باشید.

تاریخچه‌‌ی بیت کوین

در هالووین سال ۲۰۰۸، شخصی با نام مستعار ساتوشی ناکاموتو(Satoshi Nakamoto) یک ایمیل به همراه یک مقاله‌ی علمی در رابطه با نوعی «ارز شخص به شخص» به فهرست پستی گروه‌های رمزنگاری ارسال کرد. این مقاله‌ی علمی سروصدای زیادی ایجاد نکرد، زیرا ناکاموتو در محافل رمزنگاری ناشناخته بود و موضوع مورد بحث وی پیش از این هم توسط برخی کارشناسان علوم رایانه و اقتصاد پیشنهاد شده بود.

با این حال، ناکاموتو دو ماه بعد از راه‌اندازی نسخه‌ی اول نرم‌افزار بیت کوین خبر داد و ثابت کرد که صحبت‌های او بیشتر از یک ایده‌ی ساده است. هرکسی می‌توانست این نرم‌افزار را دانلود کرده و به استفاده از آن بپردازد.

در روزهای اولیه، بیت کوین تقریباً به طور انحصاری توسط کارشناسان حوزه‌ی رمزنگاری مورد استفاده قرار می‌گرفت. هر واحد رمزارز بیت کوین ارزشی کم‌تر از یک پنی داشت. اما ایده‌ی ساتوشی کم‌کم در میان کاربران شناخته و مورد پذیرش قرار گرفت.

متولد شده از دل بحران مالی

بیت کوین پس از بحران مالی سال ۲۰۰۸ ظهور کرد، زمانیکه مردم(به ویژه افرادی که به آزادی بازار اعتقاد داشتند) در رابطه با تلاش‌های فدرال رزرو برای افزایش عرضه‌ی پول و حجم نقدینگی و در نهایت رسیدن به تورم انفجاری، نگران بودند.

ساتوشی ناکاموتو پیش از تصویب و پذیرش بیت کوین توسط رسانه‌ها و جریان اصلی، در فضای مجازی ناپدید شد. وی در دسامبر ۲۰۱۰ کنترل پروژه‌ی خود را به یکی از اولین افراد پذیرنده‌ی آن یعنی گوین آندرسن(Gavin Andresen) سپرد و از ارسال پست‌های جدید در فروم عمومی بیت کوین کناره‌گیری کرد. تا به امروز هویت ناکاموتو همچنان یک راز باقی مانده است، اما پروژه‌ی علمی و ارز دیجیتال معرفی شده توسط آن به یک ارز شناخته شده در میان مردم و یکی از گزینه‌های مناسب برای جایگزینی سیستم بانکی مرکز اقتصاد جهان تبدیل شده است.

بیت کوین همچنان در حال رشد است

طرفداران بیت کوین معتقد‌اند که رویکرد غیرمتمرکز و رمزگذاری شده‌ی بیت کوین می‌تواند مزایای قابل توجهی برای آن به همراه داشته باشد، از جمله محدودسازی توانایی بانکداران و بانک‌های مرکزی در زمینه‌ی آسیب‌رسانی به اقتصاد به وسیله‌ی چاپ بی‌رویه‌ی پول نقد، از بین بردن کارت‌های اعتباری بانک‌ها که نوعی کلاهبرداری از مردم به شمار می‌آید، ورود جمعیت آسیب‌پذیر جامعه به اقتصاد مدرن و دسترسی آن‌ها به خدمات بانکی، ارائه‌ی یک پناهگاه امن ذخیره‌ی ثروت در اقتصاد آشفته‌ی جهان، و در نهایت انتقال دارایی با کامزد بسیار پایین و سرعتی بسیار بالا.

با تمام این تفاسیر بیت کوین هنوز نتوانسته به این اهداف دست یافته و منتقدین آن فکر می‌کنند که ممکن است هیچگاه به این نقطه نرسد.

هنگامی که شما مقداری بیت کوین برای شخص دیگری ارسال می‌کنید، نرم‌افزار بیت کوین که با عنوان «کیف‌پول» از آن یاد می‌شود، تراکنش و معامله‌ی شما را در بلاک‌چین ثبت می‌کند. اگر کسی قصد دستکاری این بلاک‌چین را داشته و سعی کند با تغییر در اعداد و ارقام میزان دارایی خود را بیشتر از آنچه وجود دارد جلوه کند، نسخه‌ی دستکاری شده‌ی بلاک‌چین کاملاً آشکار خواهد بود زیرا با سایر نسخه‌ی موجود مطابقت ندارد.

پاداش‌دهی در شبکه‌ی بیت کوین

افرادی که منابع محاسباتی رایانه‌های خود را برای پردازش معاملات شبکه‌ی بیت کوین اهدا می‌کنند، به عنوان پاداش مقدار ارز دیجیتال بیت کوین دریافت می‌نمایند. البته دریافت پاداش تنها در صورتی امکان‌پذیر است که رایانه آن‌ها ابتدا بتواند پردازش محاسبات پیچیده‌ای که ارائه شده را به پایان رسانده و به پاسخ نهایی برسد؛ این فرایند «ماینینگ» یا «استخراج رمزارز» نامیده می‌شود. این رویه باعث شده تا بیت کوین جزء دسته‌ی ارزهای رمزنگاری شده یا «رمزارزها» قرار بگیرد.

برای پاداش‌دهی به ماینرها، بیت کوین‌های جدیدی توسط نرم‌افزار به صورت کاملاً خودکار ایجاد می‌شود. کسانی که پردازش معاملات بیت کوین را برعهده دارند، همچنین می‌توانند کامزد شبکه را هم به عنوان پاداش دریافت کنند. مقدار کارمزد معاملات کاملاً اختیاری است و توسط شخصی که تراکنش را آغاز نموده تعیین می‌شود. هرچه مقدار کامزد تعیین شده برای یک تراکنش بیشتر باشد، احتمالاً این تراکنش سریعاً پردازش خواهد شد.

این سیستم باعث می‌شود که بیت کوین همچنان کمیاب باشد، درحالیکه به سرمایه‌گذاران به دلیل شرکت و حفظ زیرساخت‌های مورد نیاز برای ادامه‌ی فعالیت این سیستم جهانی پرداخت نیز پاداش می‌دهد. البته فرایند ماینینگ با یک مشکل بزرگ روبرو است، روند استخراج بیت کوین مقدار زیادی برق مصرف می‌کند.

چند قدم تا پذیرش عمومی

روز به روز تعداد سرمایه‌گذاران و کاربران شبکه‌ی بیت کوین در حال افزایش است. این فرایند تاجایی پیش رفت که در سال ۲۰۱۸ بانک بزرگ گلدمن‌ساکس(Goldman Sachs) اعلام کرد که قصد راه‌اندازی یک مرکز مبادلات بیت کوین را دارد. طبق گزارشات مربوط به آن زمان، بورس اوراق بهادار نیویورک نیز در فکر راه‌اندازی پلت‌فرمی برای مبادله‌ی بیت کوین بوده است.

اما روند پذیرش و تصویب رمزارزها تا به امروز به دلیل یک سری رسوایی‌ها، دزدی‌ها و کلاهبرداری‌های پیشرفته و همچنین اختلاف نظر در رابطه با طراحی نرم‌افزاری آن‌ها با مشکلاتی روبرو شده و آنگونه که پیش‌بینی می‌شد، رمزارزها نتوانستند جایگزین ارزهای دولتی فعلی شوند. همه‌ی این موارد دلیل ایجاد مقررات مالی در وهله‌ی اول می‌باشند.

البته جامعه‌ی بیت کوین تا به امروز توانسته تعداد زیادی از مشکلات پیش روی خود را حل کند، اما پیشرفت بیت کوین تا جایی که بتواند جایگزین و یا ضمیمه‌ای برای سیستم مالی جهانی باشد، به چیزی بیش از یک فناوری عالی نیاز دارد.

آینده‌ی بیت کوین چگونه خواهد بود

آینده‌ی بیت کوین به پاسخ سه سوال اصلی بستگی دارد. اول، آیا رمزارزهای رقیب می‌توانند خود را جایگزین آن کنند؟ و اگر این توانایی را دارند، چه زمانی این کار رخ می‌دهد؟ دوم، آیا قیمت هر واحد بیت کوین به ارقام باور نکردی رسیده و می‌تواند آن را حفظ کند؟ سوم، آیا بیت کوین به عنوان یک ارز رایج میان مردم پذیرفته شده و مردم از آن برای تراکنش‌ها و معاملات روزانه استفاده می‌کنند یا خیر؟

البته پاسخ سوال سوم می‌تواند بخش عمده‌ای از پاسخ سوال اول و دوم را تحت تاثیر قرار دهد.

موانع پیش روی بیت کوین

یکی از موانع اساسی پیش روی بیت کوین برای تبدیل شدن به یک ارز رایج میان مردم، هزینه و مدت زمان لازم برای پردازش تراکنش‌ها است. امین گان‌سیرر(Emin Gun Sirer) استاد و محقق حوزه‌ی رمزنگاری در دانشگاه کرنل تخمین می‌زند که شبکه‌ی بیت کوین به طور معمول کمی بیشتر از سه تراکنش در ثانیه را پردازش می‌کند. این درحالیست که شبکه‌های پرداخت شناخته شده‌ی جهان توانایی پردازش چند صد یا چند هزار تراکنش در ثانیه را دارند. به عنوان مثال شبکه‌ی کارت‌های اعتباری و پردازش تراکنش ویزا(Visa) می‌تواند حدود ۳۶۷۴ تراکنش در ثانیه را پردازش کند. این درحالیست که تایید تراکنش‌های شبکه‌ی بیت کوین به ساعت‌ها و حتی روزها زمان نیاز دارد.

از طرف دیگر، در بازار اکنون صدها رمزارز دیگر نیز وجود دارد که هریک خود را به نوعی جایگزین بیت کوین توصیف می‌کنند. این رمزارزها «رمزارز ثانویه» نامیده می‌شوند و هدف آن‌ها حل برخی کاستی‌ها و مشکلات فعلی بیت کوین است.

رمزارزهای ثانویه

به عنوان مثال می‌توان از رمزارز لایت کوین(با نماد LTC) یاد کرد که برای پردازش سریع‌تر تراکنش‌ها نسبت به شبکه‌ی بیت کوین طراحی شده است، و یا رمزارز مونرو(با نماد XMR) که با تمرکز بر روی حفظ حریم خصوصی طرفین معاملات ایجاد شده است. گرچه قیمت هر واحد از این رمزارزها هنوز نتوانسته به اندازه‌ی بیت کوین برسد، اما توانسته‌اند در بین مردم و سرمایه‌گذاران محبوب شده و جایگاه ویژه‌ای برای خودشان ایجاد کنند.

اگر یکی از این رمزارزهای ثانویه بتواند با حل تمام مشکلات بیت کوین خود را به عنوان یک جایگزین مناسب نمایش داده و پایگاه کاربری بیت کوین را به سمت خود جلب کند، قطعاً این رمزارز به عنوان یک ارز روزانه برای تراکنش‌های معمولی توسط مردم مورد استقبال قرار خواهد گرفت.

بیت کوین قابلیت بهتر شدن را دارد

این امکان وجود دارد که توسعه‌دهندگان نسخه‌ی اصلی بیت کوین بتوانند با حفظ سازگاری با نسخه‌های قدیمی‌تر نرم‌افزار، راهی برای ارزان‌تر شدن و سریع‌تر شدن تراکنش‌های این شبکه‌ی رمزارزی پیدا کنند.

برخی توسعه‌دهندگان اصلی بیت کوین اکنون بر روی راه‌حلی با نام شبکه‌ی لایتنینگ(Lightning Network) هستند که می‌تواند تراکنش‌های بیت کوین را به «کانال‌های خصوصی» منتقل کند تا سرعت پردازش آن‌ها افزایش یافته و کارمزد مورد نیاز نیز به شکل چشم‌گیری کاهش یابد. کیف‌پول‌ها و صرافی‌های مبادله‌ی بیت کوین در حال پذیرش و تصویب این سیستم هستند، اما قضاوت در رابطه با موفقیت آن همچنان زود است.

در نهایت به تاثیرات محیطی و عواقب زیست‌محیطی بیت کوین می‌رسیم. اغلب منتقدان بر این باورند که فرایند استخراج بیت کوین یک هدر رفت عظیم برق در جهان است که نهایتاً هیچ ارزش ذاتی ندارد. آن‌ها معتقد‌اند که ماینرها با مصرف بی‌رویه‌ی برق باعث افزایش میزان مصرف در سطح جهانی شده و این امر باعث بحران و افزایش مشکلات زیست‌محیطی از جمله گرم شدن سطح زمین خواهد شد.

با بی‌ثباتی چه کنیم؟

حتی اگر مسائل فنی از جمله کارمزد شبکه و سرعت پایین آن حل شود، همچنان مسئله‌ی عدم ثبات وجود خواهد داشت. کسب وکارها و مصرف‌کنندگان می‌توانند با اعتماد به نفس به مبادله‌ی دلار در ازای کالا و خدمات روی آورند، و نسبت به ارزش دلار طی هفته‌های آتی اطمینان داشته باشند.

اما این درحالیست که بیت کوین نسبت به سایر دارایی‌های موجود دارای نوسان بسیار زیادی است. به عنوان مثال، در روز ۲۹ام نوامبر، بیت کوین با یک افزایش ناگهانی ارزش روبرو شد و از رقم ۱۰ هزار دلار، به ۱۱ هزار دلار رسید. پس از مدتی این روند معکوس شد و با قرار گرفتن در یک سراشیبی ارزش، قیمت آن به سطوح قبلی بازگشت.

به هرحال، بیت کوین از زمان تولد به عنوان یک مقاله و ایده در سال ۲۰۰۸ تا به امروز توانسته راه دور و درازی را طی کرده و به دستاورد‌های عظیمی برسد؛ گرچه هنوز برای تحقق و رسیدن به رویای خالق آن ساتوشی ناکاموتو، راه طولانی در پیش دارد.

سوالات متداول:

چه کسی بیت‌کوین چاپ می‌کند؟

هیچ کس. بیت‌کوین ارزی نیست که در زیر سایه بانک مرکزی کشورها اداره شود چون خلاف ارزش‌هایش و بر خلاف منفعت جمعی است. بانک‌های مرکزی می‌توانند خیلی ساده برای پوشاندن بدهی‌های ملی اقدام به چاپ پول کنند که باعث کم ارزش شدن پول و از بین رفتن سرمایه ملت می‌شود. به همین دلیل بیت‌کوین قوانین خودش را دارد و در عوض به صورت دیجیتالی به وسیله جمعی از مردم که هر کسی می‌تواند به آنها ملحق شود ساخته می‌شود. بیت‌کوین به وسیله قدرت پردازشی سیستم‌ها در شبکه‌های خاصی استخراج می‎شود و در همین شبکه نقل و انتقالات این ارز نیز صورت می گیرد و این مساله باعث می‌شود که عملا بیت‌کوین همه‌ی نیازهای شبکه خود را به صورت خودکفا و به وسیله شبکه خودش و به کمک مردم انجام دهد.

پس نمی‌توان از طریق محاسبات بی‌نهایت بیت‌کوین استخراج کرد؟

بله درست است، در پروتکل بیت‎کوین(یعنی قوانینی که باعث عملکرد بیت‌‎کوین می‌شود) گفته شده است که ماینرها(کسانی که در شبکه بیت‌کوین عمل استخراج را انجام می‌‎دهند) فقط می‌توانند تا 21 میلیون بیت‌کوین استخراج کنند. لازم به ذکر است که سکه‌ها یا کوین‌های بیت‌کوین قابلیت تقسیم شدن به قسمت‌های کوچکتری تا 0.00000001 بیت‌کوین را دارند تا بتوان انتقال ها و خرید‌های کوچک را انجام داد. به هر کدام از این قسمت‌ها یک ساتوشی گفته می‌شود.

بیت‌کوین بر چه اساسی بنا شده است؟

پایه ارزهای مرسوم کنونی بر اساس طلا یا نقره است. به صورت تئوری اگر شما یک دلار به بانک تحویل بدهید مقداری طلا تحویل خواهید گرفت(توجه داشته باشید که این حرکت در عمل قابل اجرا نیست) در حالی که پایه بیت‌کوین طلا نیست بلکه ریاضیات است.

در سر تا سر دنیا مردم از نرم‌افزارهای خاصی جهت استخراج بیت‌کوین استفاده می‌کنند که از یک سری فرمول‌ها و قوانین ریاضی پیروی می‌کند. این فرمول‌ها به صورت آزاد در اختیار همگان قرار دارد و همه می‌توانند آنها را چک کنند تا مطمئن شوند خطایی در آنها وجود ندارد. در ضمن نرم‌افزار این شبکه متن باز یا Open Source  است و کاربر می‌تواند نرم‌افزار بیت‌کوین را بررسی کند تا از نحوه کار آن مطمئن شود.

خصوصیات بیت‌کوین چیست؟

بیت‌کوین دارای چندین خصوصیت مهم است که باعث متمایز شدن آن از ارزهایی که پشتیبان دولتی دارند می‌شود از جمله:

1 غیرمتمرکز است

 شبکه بیت‌کوین به وسیله مرجعیت خاصی کنترل نمی‌شود. هر کسی که دستگاهی در شبکه بیت‌کوین داشته باشد که ماین می‌کند و تراکنش های شبکه را پردازش می‌کند، قسمتی از شبکه و جامعه بیت‌کوین را تشکیل می‌دهد. این به آن معنی است که به صورت تئوری یک مرجعیت یا ارگان نمی‌تواند باعث سرهم کردن اطلاعات نادرست و به هم زدن سیاست‌های پولی و فروپاشی این شبکه مالی شود(یا تصمیم بگیرد که بیت‌کوین‌های مردم را از آنها بگیرد)؛ تصمیمی که بانک مرکزی اروپا درباره قبرس گرفت!

نکته دیگر اینکه اگر قسمتی از شبکه بنا بر مشکلاتی آفلاین شود تراکنش‌های مالی باز هم در جریان خواهد بود و نیاز حیاتی به کل شبکه برای کارکرد سیستم نیست.

2 راه‌اندازی آسانی دارد

برای باز کردن حساب در بانک‌های قدیمی دردسرهای زیادی را باید تحمل کنید. باز کردن حساب برای بازرگانی و داد و ستد از حساب‌های معمولی هم پردردسر‌تر است؛ در حالی که شما در عرض چند ثانیه می‌‎توانید حساب و آدرس بیت‌کوین خود را درست کنید، نه کسی از شما سوالی می‌کند و نه نیاز به پرداخت هزینه‌ای دارید.

3 ناشناس است

کاربران این شبکه می‌توانند چند آدرس بیت‌کوین داشته باشند چون این آدرس‌ها به اسم، محل زندگی، یا دیگر مشخصه‌های شخصی وابسته نیستند.

4 کاملا شفاف است

هر تراکنشی از ابتدای فعالیت بیت‌کوین تاکنون در دفتر بزرگی به نام بلاکچین ثبت شده است. بلاکچین حکم دفترکل بیت‌کوین را دارد و همه اتفاقات در آن ثبت می‌شود.

اگر تا کنون از آدرس بیت‌کوین خود به صورت عمومی استفاده کرده باشید متوجه خواهید شد که همه افرادی که آدرس شما را دارند می‌توانند ببینند که چه مقدار بیت‌کوین در آن وجود دارد ولی نمی‌توانند ببینند که متعلق به چه کسی است.

5 هزینه تراکنش‌ها خیلی کم است

بانک‌ها برای تراکنش‌های بین‌المللی از شما مبلغی به عنوان کارمزد دریافت می‌کنند ولی در بیت‌کوین این طور نیست.

6 پر سرعت است

می‌توانید به هر کجا که خواستید در عرض چند دقیقه پول ارسال کنید.

7 غیر قابل انکار است

وقتی بیت‌کوین برای کسی ارسال می کنید غیرقابل برگشت است مگر این که خود شخص آنها را بازگرداند. پس با حواس جمع اقدام به ارسال بیت‌کوین کنید.

برای دریافت اطلاعات بیشتر نسبت به چگونگی تهیه بیت‌کوین به مقاله بعدی مراجعه فرمایید.

شما می‌توانید سوالات و نظرات خود را در بخش دیدگاه‌ها به اشتراک بگذارید.