آشنایی با اصول عملکرد دفتر سفارش‌ها و ابزار‌های وابسته به آن

آشنایی با دفتر سفارش‌ها

در صورتی که به پلتفرم‌های مبادلاتی در صرافی‌ها وارد شوید، احتمالا نمودار شمعی قیمت، جدول سفارش‌ها و نمودار عمق بازار را مشاهده خواهید کرد. نمودار شمعی امکان مشاهده‌ی تاریخچه‌ی معاملاتی در گذشته را فراهم می‌کند در حالی که جدول سفارش‌ها و نمودار عمق(نموداری که با توجه به دفتر سفارش‌ها حجم درخواست‌های خرید و فروش را نشان می‌دهد) دیدگاه مختصری نسبت به آینده و نظر سایر معامله‌گران در همان زمان ارائه می‌کند. شکل 1 بازار معاملاتی کوین‌بیس(Coinbase) را نشان می‌دهد که جدول سفارش‌ها در سمت چپ تصویر قابل مشاهده است.

جدول سفارش‌ها فهرستی از کلیه‌ی سفارش‌هایی است که توسط دیگر معامله‌گران به پلتفرم صرافی ارائه شده است اما این سفارش‌ها تاکنون تکمیل نشده‌اند. این موضوع نشان می‌دهد که برای هر سفارش در سمت خرید و یا فروش سفارش دیگری در قیمت بالاتر و یا پایین‌تر وجود دارد که با دیدگاه خرید در قیمت‌های پایین‌تر و یا فروش در قیمت‌های بالاتر در پلتفرم صرافی ثبت شده‌اند. تمامی درخواست‌های فروش باز یا درخواست‌هایی که در سطح قیمتی بالاتر توسط فروشندگان ارائه شده است در تصویر 1 با رنگ قرمز مشخص شده‌اند. همچنین تمامی خرید باز و یا درخواست‌هایی که در سطح قیمت پایین‌تر توسط خریداران ارائه شده‌اند با رنگ سبز در تصویر مشاهده می‌گردد.

استفاده از داده‌های دفتر سفارش‌ها در انجام مبادلات

در حقیقت دفتر سفارش‌ها تمامی سفارش‌های ثبت شده‌ای را که بر اساس دیدگاه معامله‌گران ارائه شده است، نشان می‌دهد. این ابزار دیدگاه اجمالی نسبت به جهت حرکت بازار در آینده‌ی نزدیک و سطح ارزش یک دارایی‌ بر اساس دیدگاه معامله‌گران را ارائه می‌کند.

در صورتی که یک معامله‌گر سفارش خرید 0.1 بیت کوین در قیمت 9,000 دلار را ایجاد کند، در حقیقت 900 دلار برای ایجاد سفارش اختصاص داده است که این دارایی تا زمان لغو یا تکمیل سفارش قفل خواهد شد. بنابراین می‌توان اطمینان حاصل کرد که معامله‌گران سفارش‌ها را بر اساس دیدگاهشان از تغییرات قیمت در آینده ثبت می‌کنند.

آشنایی با روند ثبت سفارش‌ در بازار

پس از آشنایی با اصول اولیه‌ی حاکم بر دفتر سفارش‌ها صرافی‌ها ثبت دو نوع مختلف از سفارش‌ها یعنی سفارش‌های بازار(Market Order) و سفارش‌های محدود(Limit Order) را بررسی می‌کنیم.

سفارش بازار یک سفارش ساده است که به‌طور آنی در قیمت لحظه‌ای بازار ثبت و اجرا می‌گردد. در این روش معامله‌گر قادر به تعیین سطح قیمت نیست و بلافاصله در بهترین قیمت پیشنهادی خرید و یا فروش را انجام می‌دهد و مبادله‌ی دارایی پس از ثبت سفارش به‌طور آنی پردازش می‌گردد.

صرافی پیشنهاد بهترین قیمت در دسترس را با استفاده از دفتر سفارش‌ها ارائه می‌کند. به منظور ارائه‌ی توضیح در این رابطه مثال دفتر سفارش‌های بیت کوین به دلار(BTC-USD) را بررسی می‌کنیم.

با توجه به شکل دوم مشاهده می‌گردد که کمترین سطح قیمت پیشنهاد شده برای فروش بیت کوین در سطح 8900 دلار قرار دارد(فروشندگان مجموعا 1.5 بیت کوین را در قیمت 8900 دلار پیشنهاد کرده‌اند) از طرفی بالاترین پیشنهاد خرید بیت کوین در سطح 8890 دلار ثبت شده است. آخرین مبادله در بازار نیز در سطح قیمت 8900 دلار انجام شده است. فرض می‌کنیم که سفارش خرید 2 بیت کوین را نزد یک صرافی ثبت کرده‌ایم.

فرآیند ثبت سفارش خرید بیت کوین در دفتر سفارش‌ها

صرافی به منظور کسب اطمینان از خرید بیت کوین در بهترین قیمت، نخستین درخواست فروش با کمترین قیمت را برآورده می‌سازد. بنابراین خریدار 1.5 بیت کوین را در قیمت 8,900 دلار خریداری خواهد کرد. اما خریدار سفارش خرید 2 بیت کوین را ثبت کرده است و همچنان 0.5 بیت کوین از سفارش باقی مانده است. در نتیجه صرافی سفارش فروش بعدی با کمترین قیمت را به منظور تکمیل سفارش انتخاب خواهد کرد. بررسی دفتر سفارش‌ها نشان می‌دهد که در سطر بعدی سفارش فروش 0.6 بیت کوین در سطح قیمت 8,950 دلار ثبت شده است. بنابراین خریدار 0.5 بیت کوین باقی مانده را در  قیمت 8,950 دلار خریداری خواهد کرد و 0.1 بیت کوین از سفارش فروش همچنان در دفتر سفارش‌ها باقی خواهد ماند. روند اشاره شده در شکل سوم قابل مشاهده است.

شکل چهارم وضعیت دفتر سفارش‌ها را پس از پردازش سفارش خرید که به عنوان مثال ارائه شده است، نشان می‌دهد(اگرچه در واقعیت معامله‌گران و ربات‌های معاملاتی فعال بر روی صرافی‌ها به‌طور پیوسته سفارش‌های جدیدی را ارسال می‌کنند و در نتیجه در یک بازار معاملاتی فعال در هر ثانیه ده‌ها و یا صدها سفارش جدید در دفتر سفارش‌ها ثبت می‌گردد).

در این مرحله 2 بیت کوین درمقابل پرداخت 17,825 دلار خریداری شده است، محاسبه‌ی میانگین قیمت خرید نشان می‌دهد که هر بیت کوین در قیمت متوسط 8,912.5 خریداری شده است. دفتر سفارش‌ها نشان می‌دهد که پس از پردازش این سفارش بهترین پیشنهاد در سطح قیمت 8،950 دلار قرار گرفته است.

ثبت سفارش‌ به‌طور محدود

سفارش خرید یا فروش(Limit Order)‌ محدود نوعی سفارش‌ در بازار مبادلات است که در مقایسه با یک سفارش عادی از جزئیات بیشتری برخوردار است. برخلاف سفارش عادی خرید و فروش که به‌طور بلادرنگ پردازش می‌شوند، سفارش‌ محدود امکان ارائه‌ی سفارش خرید و یا فروش در یک قیمت مشخص را برای معامله‌گر ایجاد می‌کند. در نتیجه معامله‌گران می‌توانند با توجه به انتظاراتشان از تغییرات قیمت بازار بیت کوین و در یک یا چند سطح قیمتی مشخص سفارش‌های خود را ارائه کنند. به عنوان مثال؛ ارایه‌ی سفارش خرید محدود در قیمت 9,000 دلار تنها در قیمت مشخص شده و یا کمتر اجرا می‌شود. همچنین ثبت سفارش فروش محدود در قیمت 9,100 دلار فروش در سطح قیمت اشاره شده و بالاتر را موجب خواهد شد.

ثبت سفارش خرید و یا فروش محدود مزایا و معایبی را برای معامله‌گر به همراه دارد. ایجاد امکان خرید رمزارزها در قیمت تعیین شده مزیت این نوع سفارش‌گذاری محسوب می‌گردد. در حالی که هیچ تضمینی برای اجرای کامل سفارش وجود ندارد(در صورتی که قیمت رمزارزها به سطح تعیین شده نرسد، سفارش اجرا نخواهد شد.) رمزارزها و یا دارایی سفارش دهنده تا زمان اجرای سفارش قفل خواهد شد و هیچ ضمانتی برای اجرای سفارش به‌طور کامل وجود ندارد(به عنوان مثال ثبت سفارش خرید 0.5 بیت کوین به‌طور محدود ممکن است تنها به خرید 0.3 بیت کوین منجر شود.)

فرآیند ثبت سفارش خرید بیت کوین به‌طور محدود

به منظور توضیح فرآیند ثبت سفارش به‌طور محدود، دفتر سفارشاتی که در مثال قبل ارائه شده است را مجددا در نظر می‌گیریم. فرض می‌کنیم سفارش خرید یک بیت کوین به‌طور محدود در قیمت 8,800 دلار ثبت شده است. دفتر سفارش‌ها نشان می‌دهد که کمترین قیمت فروش در سطح 8,900 دلار قرار دارد(در سطح قیمت بالاتری نسبت به 8,800 دلار ثبت شده است)، در نتیجه سفارش خرید محدود یک بیت کوین تکمیل نخواهد شد. در نتیجه همانطور که شکل ششم نشان می‌دهد سفارش جدید در دفتر سفارش‌ها ثبت خواهد شد.

اگر فرد دیگری سفارش فروش در سطح 8,800 دلار قرار دهد(به‌طور مثال سفارش فروش 4.5 بیت کوین)، در ابتدا سفارش‌های خرید موجود در سطح بالاتر تکمیل خواهد شد(سفارش‌های خرید 0.5 ،1 و 3 بیت کوین در سطح قیمت بالاتری ارائه شده‌اند و با اولیت بالاتری تکمیل خواهند شد).

در همین زمان اگر فروشنده‌ی دیگری سفارش فروش در قیمت پایین‌تری را ثبت کند، سفارش فروش وی در اولویت پایین‌تری قرار خواهد گرفت(به عنوان مثال سفارش فروش 0.2 بیت کوین در قیمت 8780 دلار پس از تکمیل سفارش خرید یک بیت کوین اجرا خواهد شد).

درک وضعیت بازار با بررسی دفتر سفارش‌ها

مثال‌های ارائه شده در این مقاله فعالیت پیچیده‌ی معامله‌گران در صرافی‌ها را به‌طور ساده توضیح می‌دهد. اما با بررسی داده‌های دفتر سفارش می‌تواند وضعیت بازار را مشخص کند.

نمودار‌های عمق بازار

نمودار‌های عمق بازار، یک روش نسبتا ساده است که تصویری از دفتر سفارش‌ها را به کاربران ارائه می‌کند. مجددا بازار بیت کوین در برابر دلار در صرافی کوین‌بیس را بررسی می‌کنیم:

شکل هفتم نموار عمق بازار با توجه به دفتر سفارش‌ها را نمایش می‌دهد که سفارش‌های خرید در سمت چپ تصویر و با رنگ سبز و سفارش‌های فروش در سمت راست تصویر و با رنگ قرمز نشان داده شده است. محور افقی قیمت و محور عمودی در سمت چپ و راست تصویر حجم تجمعی سفارش‌های ثبت شده به واحد بیت کوین را نشان می‌دهد.

در صورتی که چند سفارش در یک سطح قیمت و در دفتر سفارش‌ها ثبت گردد، مجموع حجم سفارش‌ها در نمودار عمق بازار به محور عمودی افزوده می‌شود و در نتیجه ارتفاع نمودار در قیمت معین(بر روی محور افقی) افزایش می‌یابد. بنابراین افزایش ارتفاع در نمودار ثبت سفارش جدید در دفتر سفارش‌ها را نشان می‌دهد؛ یعنی ثبت سفارش در حجم بالا موجب افزایش بیشتر ارتفاع نمودار در نمایش عمق بازار خواهد شد.

اگر بر روی محور عمودی نقطه‌ای که حجم 200 بیت کوین را نشان می‌دهد را بر نمودار منطبق کنیم، داده‌های نمودار عمق بازار نشان می‌دهد که از محل امتداد این نقطه بر محور افقی(قیمت 8,947.97 دلار) تا آخرین قیمت انجام مبادلات(9,020.10 دلار) تقریبا 200 بیت کوین سفارش در دفتر سفارش‌ها ثبت شده است. نمودار عمق بازار همچنین نشان می‌دهد که برای کاهش قیمت بیت کوین به سطح 8,947.97 دلار باید به ارزش 1,991,329.63 بیت کوین به فروش برسد.

دیوارهای خرید و فروش

دیوار‌ خرید(Buy Wall) و یا فروش(Sell Wall) افزایش حجم سفارش‌ها در سطوح قیمتی خاصی را نشان می‌دهند. در شکل ششم وقوع پدیده‌ی دیوار خرید در بازار رمزارز شرکت ریپل در مقابل یورو(XLM-EUR) مشاهده می‌شود. در مقایسه با نمودار عمق بازار که در بخش قبل ارائه شده است و در آن ارتفاع نمودار به آرامی افزایش می‌یابد، شیب افزایش ارتفاع در این نمودار شدیدتر است. در حقیقت، افزایش شدید سفارش‌های خرید در سطح قیمت 0.0540 یورو بر روی محور افقی را شاهد هستیم.

دیوار خرید اشاره شده نشان می‌دهد که حجم بالایی از دارایی‌ها با هدف خرید رمزارز شرکت ریپل در سطح قیمت 0.0540 یورو ثبت شده است. در نتیجه زمانی که مبادلات در محدوده‌ی قیمت 0.0540 یورور قرار بگیرد، کاهش بیشتر قیمت مستلزم تکمیل حجم بالایی از سفارش‌های ثبت شده در این سطح قیمت خواهد بود. در نتیجه دیوار‌ها به عنوان یک شاخص سطوح احتمالی حمایت و مقاومت(نقاط حمایت سطحی از قیمت است که انتظار می‌رود به دلیل افزایش تقاضای خرید از کاهش بیشتر قیمت جلوگیری کند در طرف مقابل نقاط مقاومت سطحی از قیمت است که انتظار می‌رود به دلیل افزایش تقاضای فروش از افزایش بیشتر قیمت جلوگیری کند) را نشان می‌دهند.

ارزیابی قدرت خریدار‌ان و فروشندگان در دفتر سفارش‌ها

ارزیابی قدرت خریداران و فروشندگان در دفتر سفارش‌ها یکی از ابزار‌های در دسترس معامله‌گران برای تصمیم‌گیری در بازار‌های معاملاتی است. نمایی از ارزیابی نسبت قدرت خریداران به فروشندگان در بازار مبادلات بیت کوین به دلار(BTC-USD) در شکل 10 نشان داده شده است.

در مثال ارائه شده، شاخص برتری خریداران و فروشندگان در محدوده‌ی 5 درصد نسبت به آخرین قیمت مبادلات و با در نظر گرفتن سفارش‌های موجود در دفتر سفارش‌ها محاسبه شده است. در حقیقت محدود ساختن بازه‌ی محاسبات با هدف حذف تاثیر سفارش‌هایی که فاصله‌ی زیادی از قیمت آخرین مبادلات دارند اعمال می‌گردد.

در سمت چپ تصویر مشاهده می‌کنیم که حجم تجمیعی تمامی درخواست‌های خرید در محدوه‌ی 5 درصد از آخرین قیمت مبادلات که توسط 798 کاربر مختلف در دفتر سفارش‌ها ثبت شده است برابر است با 907.1201 بیت کوین که 60.82 درصد از حجم کل سفارش‌ها(خرید و فروش) در همین محدوده را شامل می‌شود. در سمت راست تصویر مشاهده می‌گردد که تمامی سفارش‌های فروش در محدوه‌ی 5 درصدی از آخرین قیمت مبادلات که توسط 1347 کاربر ثبت شده است برابر است با 584.2782 بیت کوین و 39.18 درصد از حجم کل سفارش‌ها در محدوده‌ی 5 درصدی از قیمت مبادلات را شامل می‌شود.

همانطور که در قیمت مرکزی تصویر مشاهده می‌گردد کل حجم بیت کوین در سفارش‌های خرید و فروش برابر است با 1,491.3984 بیت کوین و معادل است با 11,834,410.7533 دلار در زمان ثبت تصویر از دفتر سفارش‌ها. میله‌های افقی سبز و قرمز ارزش کل دارایی‌ها به واحد بیت کوین‌ که برای ثبت سفارش در سمت خرید و فروش دفتر سفارش‌ها قفل شده است را نشان می‌دهد. پایین‌ترین قسمت تصویر نشان می‌دهد که حجم تجمعی سفارش‌های خرید بیت کوین 21.4 درصد در مقایسه با سفارش‌های فروش بیت کوین بیشتر است.

استفاده از اطلاعات دفتر سفارشات و ابزارهای مرتبط برای انجام معاملات

در مثال ارائه شده خریداران دارایی بیشتری را نسبت به فروشندگان در سفارش‌ها قفل کرده‌اند. این موضوع نشان می‌دهد که احتمالا معامله‌گران بیشتری انتظار دارند قیمت معاملات در آینده کاهش یابد و در نتیجه در سطح پایین‌تری از قیمت معاملات سفارششان را ثبت کرده‌اند. اما از آنجایی که امکان ثبت سفارش از سوی یک نهنگ نیز وجود دارد، این ابزار نباید به تنهایی مبنای معاملات قرار بگیرد. اگرچه تعداد خریداران از فروشندگان کمتر است(798 نفر در مقابل 1,347 نفر)، اختلاف برتری خریداران نسبت به فروشندگان نشان می‌دهد که خریداران 21.64 درصد دارایی‌های بیشتری را نسبت به فروشندگان به صورت سفارش ثبت کرده‌اند.

ترکیب دو ابزار معرفی شده در این مقاله؛ یعنی نمودار عمق بازار و ارزیابی برتری خریداران و فروشندگان بررسی سریع وضعیت دفتر سفارش‌ها به‌طور مختصر را امکان‌پذیر می‌کنند. این ابزارها همچنین اطلاعاتی در رابطه با دیدگاه معامله‌گران نسبت به جهت تغییر قیمت بازار، حجم پولی که معامله‌گران دیگر در یک سطح قیمت قرار داده‌اند، وجود نواحی احتمالی حمایت و مقاومت و همچنین پتانسیل دستکاری در بازار توسط تعداد کمی از نهنگ‌ها را ارائه می‌کند.

در این مقاله اصول عملکرد دفتر سفارش‌ها در صرافی‌ها ارائه گردید. معامله‌گران می‌توانند با درک این اصول و استفاده از ابزارهای ارائه شده در جهت مدیریت معاملات و کسب بازدهی استفاده کنند.

آیا در زمان مبادلات از داده‌های دفترسفارش‎ها و ابزاری‌های نمایش عمق بازار و برتری خریداران و فروشندگان استفاده می‌کنید؟ داده‌های حاصل از دفتر سفارش‌ها را در زمان انجام مبادلات تا چه اندازه قابل اتکا ارزیابی می‌کنید؟ نظر خود را به صورت کامنت با ما درمیان بگذارید.