منظور از «دستکاری بازار» در قرارداد‌های آتی چیست؟

ارائه‌ی قرارداد‌های آتی توسط جامعه نشانه‌ی حضور سرمایه‌گذاران حقوقی و موسسات و افزایش شدید قیمت بیت‌کوین تلقی شد. امروزه می‌دانیم این احساس کاملا اشتباه بود و تنها Hodlerها(کسانی که بیت‌کوین را به عنوان پول استفاده کرده و آن را نگهداری و یا خرج می‌کنند) از این اتفاق آسیب دیدند.

در حالی که عوامل بسیاری سبب ایجاد شرایط نزولی حاکم بر بازار بیت‌کوین و رمزارزها شد، نمی‌توان پتانسیل تاثیرات منفی قرارداد‌های آتی را بر این بازار نادیده گرفت.

در این مقاله به بررسی امکان تاثیرات انحرافی قرارداد‌های آتی بر بازار رمزارزی و علت اهمیت زمان سررسید این قرارداد‌ها می‌پردازیم. همچنین در این مقاله انواع قرارداد‌های آتی و ویژگی‌های هر یک ارزیابی می‌گردد.

اما در ابتدا با مفهوم قرارداد‌های آتی آشنا خواهیم شد.

تحویل نقدی در مقابل تحویل دارایی

قرارداد‌های آتی در بازار کنونی دو صورت قرارداد‌های تسویه شونده با پول نقد و قرارداد‌هایی که تحویل فیزیکی دارایی‌های پایه را تضمین می‌کنند، وجود دارند.

زمانی که وارد قرار داد تسویه شونده با پول نقد می‌شوید، در واقع بر روی قیمت دارایی دیجیتالی ریسک می‌کنید. در این حالت باید وثیقه‌ی مشخصی را برای قرارداد‌های آتی که بر اساس سود/زیان قرارداد تنظیم می‌شود، ارسال کنید.

تسویه‌ی نقدی در مقابل تسویه با تحویل دارایی(تحویل فیزیکی)

• در قرارداد‌های آتی با تسویه‌ی فیزیکی، در صورتی که قرارداد پس از سررسید به هدف خود نرسد، با تحویل دارایی پایه تسویه می‌گردد

-معامله‌گر می‌تواند زمان تحویل، نوع دارایی و مکان تحویل را مشخص نماید.

• قرارداد‌های تسویه شونده با پول نقد

-همانند قرارداد‌های آتی شاخص سهام و قرارداد‌های آتی بازار دلار/یورو

-با پرداخت مستقیم سود و یا زیان قرارداد آتی که از تفاوت میان بازار معاملاتی و قیمت زمان تحویل مشخص می‌شود، تسویه می‌گردند.

-به دلیل مکانیسم معاملاتی، سود و یا زیان روزانه در حساب‌های معاملاتی انعکاس داده می‌شوند، بنابراین تمامی قرارداد‌ها با قیمت آخرین روز معاملاتی تسویه می‌شوند.

در تاریخ انقضای قرارداد، بورس قرارداد‌های آتی را با پول نقد تسویه می‌کند. هیچ‌گونه تبدیلی به هر نوع دارایی پایه وجود نخواهد داشت. این روش در شرایطی که تحویل دارایی پایه سخت و یا غیر ممکن است، استفاده می‌شود.

قرارداد‌های آتی پول نقد، اغلب در بازارهای بورس معاملات قرارداد‌های آتی استفاده می‌شود. در این بازار‌ها معامله‌گران سفارش‌های خود را بر حسب شاخص‌های معاملاتی همانند S&P500 قرار می‌دهند، در این حالت تسویه‌ی معاملات با پول نقد بسیار ساده‌تر است.

در مقابل قرارداد‌های تسویه شونده به‌صورت فیزیکی قرار دارد که در آن طرفین بر مبادله‌ی دارایی در پایان قرارداد توافق می‌کنند. در زمان پایان این نوع قرارداد طرفی که متعهد به خرید است، دارایی را از طرفی که متعهد به فروش است تحویل می‌گیرد.

محل تحویل دارایی و شرایط تحویل در قرارداد مشخص می‌شود و بورس این شرایط را اعمال می‌کند. اساسا این نوع قرارداد در بازار‌های کالا(Commodities) و فارکس(Forex) استفاده می‌شود.

دستکاری در بازار قرارداد‌های آتی با تسویه‌ی نقدی

باتوجه به آن‌که قرارداد‌های آتی تسویه شونده با پول نقد هیچ‌گونه تبادلی را در دارایی‌های پایه انجام نمی‌دهند، پارامتر‌هایی که نحوه‌ی استفاده از قرارداد را مشخص کند وجود ندارد. تنها زمان انقضا و قیمت، متغیر‌هایی هستند که در قرارداد مشخص می‌شوند.

هر کسی که دارای موقعیت‌های خرید و یا فروش قابل توجهی در یک دارایی پایه است، با خرید و فروش در بازار فیزیکی می‌تواند بر قیمت‌های بازار قرارداد‌های آتی تاثیر بگذارد.

روش‌های دستکاری در بازار قراداد‌های آتی کدامند؟

«Banging The Close» تاکتیک شناخته شده‌ای برای دستکاری در بازار است، در این روش دستکاری بازار، معامله‌گر با برآورد اقتصادی قرارداد‌های آتی را خرید و یا فروش می‌کند. تحقیقاتی در زمینه‌ی امکان این نوع دستکاری صورت گرفته است. همچنین تعدادی شرکت در گذشته از این روش برای دستکاری قیمت‌ها در بازار استفاده کرده‌اند.

صندوق‌های سرمایه‌گذاری دارای موقعیت خرید دارایی‌های پایه می‌تواند پیش از تاریخ سررسید قرارداد‌های آتی موجب تغییر قیمت‌ها شوند. آن‌ها تلاش می‌کنند از موقعیت خود و همچنین تاکتیک‌های دیگری همانند کمپین بازاریابی منفی(Negative Marketing Campaigns) به منظور کاهش قیمت‌ها، استفاده کنند. شما می‌توانید تاثیر برخی از این روش‌ها را که در گذشته در سهام Herbalife استفاده می‌شد را مشاهده و در مورد آن بیشتر مطالعه نمایید.

اگرچه، استفاده از روش‌های دستکاری بازار در بازار‌های سهام عمومی بسیار پر ریسک است. معاملات، معامله‌گر و زمان آن در تاریخچه‌ی سفارشات قابل مشاهده است. نهاد‌های نظارت و قانون‌گذاری همانند کمیسیون بورس و اوراق بهادار آمریکا(SEC) و کمیسیون معاملات قرارداد‌های آتی کالا در آمریکا(CFTC) فعالانه موارد دستکاری در بازار را بررسی و پیگیری می‌کنند.

دستکاری قرارداد‌های آتی بیت‌کوین

پیش از راه‌اندازی قرارداد‌های آتی CBOE و CME، سرمایه‌گذاران بسیاری در جستجوی روش‌هایی برای فروش بیت‌کوین در قیمت‌های بالا و خرید مجدد آن در قیمت‌های پایین(Short Bitcoin) بودند. معرفی قرارداد‌های آتی فهرست شده در بورس، یک دعوتنامه‌ی برای این دسته از معامله‌گران به حساب می‌آید.

بعلاوه، با توجه به این‌که این قرارداد‌ها توسط پول نقد تسویه می‌شوند، صندوق‌های سرمایه‌گذاری و نهنگ‌ها(افراد بسیار ثروتمند) این حوزه را به عنوان فرصت‌ کسب سود از تاکتیک‌های دستکاری در بازار یافتند. این موضوع حتی پیش از راه‌اندازی این نوع قرارداد‌ها، در وال‌ استریت ژورنال(Wall Street Journal) مورد بحث قرار گرفته بود.

بعلاوه، به طرز عجیبی قیمت بیت‌کوین پیش از راه‌اندازی CME به بالاترین سطح خود رسیده است. امکان دارد سرمایه‌گذاران بزرگ با جمع‌آوری حجم زیادی بیت‌کوین، موجب افزایش قیمت بیت‌کوین در بازار و بالطبع افزایش قیمت قرارداد‌های آتی شدند.

با راه‌اندازی معاملات قرارداد‌های آتی، این افراد قرارداد‌های آتی فروش(Short Positions) را در بازار قرارداد‌های آتی پول نقد منعقد کردند. قرارداد‌ها برای قیمت بیت‌کوین نزدیک 20 هزار دلار و برای ماه ژانویه منعقد می‌شد. تا آن‌ها در زمان سررسید قرارداد شروع به خرید ‌کنند.

کسانی که به منظور افزایش قیمت و کسب سود در قرارداد‌های آتی بیت‌کوین جمع می‌کردند آن‌ها را در بازار‌های معاملاتی به فروش رسانده و سود کسب می‌کنند. آن‌ها از قیمت بالای دارایی‌های خود منتفع شده در حالی که با تغییر قیمت‌ها در بازار‌های آتی به صورت نقدی منعت کسب می‌کنند. در حقیقت این مراحل به صورت: کسب سود، خرید مجدد، افزایش قیمت و تکرار انجام می‌شود.

CBOE و CME از این خطر آگاه بوده و به همین دلیل تصمیم گرفتند تا از صرافی‌هایی که مراحل احراز هویت را به طور کامل انجام می‌دهند به عنوان مرجع قیمت‌های قرارداد‌های آتی استفاده کنند. برای مثال، CME از میانگین قیمت‌ها در 5 صرافی معتبر که Coinbase، Bitstamp و Kraken را شامل می‌شود، استفاده می‌کند. CBOE نیز قیمت صرافی Gemini را به عنوان مرجع قرارداده است.

با این وجود هیچ راهی برای محدود کردن یک بازار جهانی بزرگ و مبهم وجود ندارد. بسیاری از حجم معاملاتی بیت‌کوین‌ها در صرافی‌های خارجی انجام می‌شود که در آن‌ها قوانین احراز هویت کمتر رعایت می‌گردد. در صورت کاهش قیمت‌های جهانی، قیمت صرافی‌های مرجع که قوانین احراز هویت سختگیرانه‌تری دارند نیز سقوط خواهد کرد.

تاثیرات قرارداد‌های آتی بر بازار رمزارزی

چنانچه شخصی بیشینه و سقوط قیمت بیت‌کوین پس از آن را بررسی کند، می‌تواند آن را به‌طور کامل به معرفی قرارداد‌های آتی ارتباط دهد. در حالی که در زمان شروع راه‌اندازی قرارداد‌های آتی CBOE حجم بالایی مشاهده نشد، با آغاز معاملات CME، حجم معاملات به طور پیوسته افزایش یافت.

بانک فدرال رزو سانفرانسیسکو ادعا می‌کند که بازار قرارداد‌های آتی تاثیر قابل توجهی بر بازار‌های بیت‌کوین دارد.

فرصت جدید سرمایه‌گذاری موجب کاهش تقاضا در بازار معاملاتی بیت‌کوین و در نتیجه سقوط قیمت گردید. با کاهش قیمت، کسانی که بر روی کاهش قیمت ریسک کرده بودند، کسب سود کرده و این کار موجب فروشهای بیشتر به امید خرید در قیمت‌های پایین‌تر گردید، این موضوع موجب فشار بیشتر و کاهش قیمت‌ها شد. Federal reserve bank of San Francisco

بنابراین در حالی که این موضوع دستکاری در بازار به‌طور هماهنگ را توجیه نمی‌کند، رفتار دقیق معاملاتی که ممکن است اتفاق افتاده باشد را توصیف می‌کند.

در تاریخهای سررسید بازار‌های آتی می‌توان نوسانات بالایی را در بازار رمزارزی مشاهده نمود. تام لی، مشاور Fundstrat Global می‌گوید معامله‌گران می‌توانند به منظور اثر گذاری بر بازار قرارداد‌های آتی نقدی، در بازار رمزارزی معاملات هدفمند انجام دهند.

بنابراین در حالی که موضوع عنوان شده، وجود دستکاری در بازار را اثبات نمی‌کند، نمای ترسناکی را از راه‌اندازی معاملات در بورس قرارداد‌های آتی نزدک(Nasdaq Cash Futures) ترسیم می‌کند. در حقیقت ممکن است با راه‌اندازی این معاملات نوسانات بالایی در قیمت بیت‌کوین پدیدار شود.

قرارداد‌های آتی که با تحویل دارایی تسویه می‌شوند

بیت‌کوین نوعی دارایی با ویژگی انتقال آسان است. انتقال آن از سهام، کالا و حتی ارز فیات ساده‌تر است. این ویژگی بیت‌کوین را به کاندیدای ایده‌آلی برای قرارداد‌های آتی با تسویه فیزیکی(Physical Delivery) تبدیل می‌کند. خریداران و فروشندگان به قرارداد آتی از پیش تعیین شده وارد شده و بر روی خرید و فروش دارایی در زمان سررسید توافق می‌کنند.

یعنی افرادی که بیت‌کوین را با دیدگاه کاهش قیمت و خرید مجدد در قیمت‌های پایین(Shorting) در یک قرارداد آتی به فروش می‌رسانند، مجبور خواهند بود برای تحویل بیت‌کوین در زمان سررسید قرارداد، آن را در سیستم ذخیره‌سازی قرار دهد. در این حالت آن‌ها قادر نیستند از بیت‌کوین‌های اشاره شده به‌طور جداگانه برای ایجاد فشار خرید در بازار روز رمزارزی استفاده کنند.

شفافیت بیشتر، قابلیت اطمینان بیشتر و نوسان کمتر از ویژگی‌های قرارداد آتی است که به‌طور فیزیکی تسویه می‌شوند. این نوع از قرارداد‌های آتی در حقیقت می‌توانند به عنوان کسب و کار موجب کاهش نوسانات در بازار گردند. سرمایه‌گذاران می‌توانند در قیمت‌های تضمین شده در معاملات مشروط خود را انجام دهند.

قرارداد‌های آتی با تسویه‌ی فیزیکی چه زمانی راه اندازی می‌شوند؟

یقینا نام محصولات و تکنولوژی که توسط Bakkt توسعه داده می‌شود را شنیده‌اید. Bakkt یک نوآوری در حوزه‌ی رمزارزی است که توسط بورس مادر ایالات متحده آمریکا(ICE) پشتیبانی می‌گردد.

یکی از مهم‌ترین مواردی که آن‌ها راه‌اندازی خواهند کرد، قرارداد‌های آتی تحویل فیزیکی بیت‌کوین Bakkt می‌باشد. این قرارداد‌ تحویل یک بیت‌کوین که در سیستم ذخیره‌سازی Bakkt با نام Bakkt Warehouse  نگه‌داری خواهد شد را نمایندگی می‌کند.

قرارداد آتی برای بیت‌کوین‌های نگهداری شده در Bakkt Warehouse با تسویه‌ی فیزیکی	توضیحات
BTC	المان قرارداد
1 BTC	حجم قرارداد
دلار آمریکا به ازای هر بیت‌کوین و با دو رقم اعشار	جزئیات قیمت
2.5 دلار به ازای هر بیت‌کوین(2.5 دلار به ازای هر قرارداد). امکان اجرای معاملات بلوکی 0.01 دلار به ازای هر بیت‌کوین(0.01 بر هر قرارداد)	حداقل تغییرات قیمتی
–	محدودیت قیمت روزانه
تمامی روزهای کاری بورس	تاریخ‌های مجاز قرارداد
یک تاریخ قرارداد در هر روز کاری	چرخه‌ی فهرست کردن
تحویل فیزیکی	نحوه‌ی تسویه
Bakkt Warehouse	مکان تحویل
6:00 عصر EPT روز معاملاتی در تاریخ قرارداد	آخرین روز معاملاتی
معادل تاریخ قرارداد روزانه	آخرین/ تنها تاریخ تحویل
8:00 عصر تا 6:00 عصر، سفارش‌گذاری 7:55، به زمان EPT	ساعت‌های معاملات
معاملات بلوکی مجاز است	معاملات عمده
10 lots	حداقل مقدار معاملات بلوکی

شرایط یک قرارداد آتی Bakkt

خریداران و فروشندگان بیت‌کوین‌های مورد معامله در قرارداد را پیش از سررسید قرارداد، به یک روش کاملا شفاف در Bakkt ذخیره‌ می‌کنند. فروشندگان قرارداد‌های آتی نمی‌توانند پیش از خاتمه‌ی قرارداد از این بیت‌کوین‌ها برای اثر گذاری در بازار معاملاتی رمزارزها استفاده کنند.

این قرارداد‌ها با استفاده از مزایای تکنولوژی و زیر ساخت بازار مالی ICE، امکان معاملات بلوکی(معاملات با حجم بسیار بالا در سطح موسسات مالی و سرمایه‌گذاران بزرگ) را فراهم می‌کند.

بر اساس برنامه‌ریزی صورت گرفته، قرارداد‌های آتی بیت‌کوین Bakkt در 24 ژانویه‌ی سال آینده راه‌اندازی خواهد شد. مشاهده‌ی تاثیرات احتمالی این قرارداد‌ها بر کاهش نوساناتی که قرارداد‌های آتی نقدی در بازار تشدید می‌کنند، بسیار جالب خواهد بود.

نتیجه‌گیری

بدون شک بازار رمزارزی در سال جاری شرایط دشواری را سپری می‌کند. جامعه‌ی رمزارزی بدون در نظر گرفتن تاثیرات ورود سرمایه‌گذاران حقوقی بر بازار، پذیرش رمزارزها توسط موسسات را انتظار می‌کشند.

بخشی از بازار را سرمایه‌های هوشمند تشکیل می‌دهد که توسط نهنگ‌ها(افراد دارای ثروت بالا) و معامله‌گران الگوریتمی مدیریت می‌شود. آن‌ها تاثیراتی که قرارداد‌های آتی نقدی بر بازار نوظهور بیت‌کوین دارد را به خوبی می‌شناسند و ممکن است در بازار رمزارزی استفاده کنند.

این‌ موضوع که آن‌ها فعالانه از این مزیت برای افزایش ثروت خود استفاده می‌کنند، همچنان در سایه‌ی ابهام قرار دارد. اما مشخص است که قرارداد‌های آتی که به‌طور نقدی تسویه می‌شوند در جذب حجم بالایی از سرمایه‌گذاران حقوقی و برآورده ساختن انتظارات موفق نبوده‌اند.

بنابراین، بهتر است در سال جدید با استفاده از تجربه‌های گذشته بر روی انواع محصولات مالی که بر اعتبار اکوسیستم افزوده و به افزایش پذیرش رمزارزها کمک می‌کنند، تمرکز نماییم.

نظر شما در زمینه‌ی تاثیرات قرارداد‌های آتی در بازار رمزارزی چیست؟ آیا راه اندازی قرارداد‌های آتی با تسویه‌ی دارایی بیت‌کوین، تاثیرات مثبتی را بر بازار رمزارزی اعمال خواهد کرد؟ نظر خود را به صورت کامنت با ما درمیان بگذارید.