سوء استفاده از ابزارهای مقابله با کرونا برای افزایش سطح نظارت و نقض حریم خصوصی توسط دولت‌ها

ابزارهای نظارتی جدید

هفته‌ی گذشته گزارشاتی منتشر شده که نشان میداد مرکز کنترل بیماری‌ها(CDC) به نام پالانتیر(Palantir یک غول فعال در زمینه‌ی تجزیه و تحلیل داده‌ها)، قصد دارد با همکاری سازمان‌های اجرای قانون و سایر نهاد‌های امنیتی دولتی برای مدل‌سازی نحوه‌ی شیوع بیماری کرونا اقدام کند.

اخیراً پالانتیر و کلیرویو(Clearview AI یک استارت‌آپ تشخیص چهره که توانسته با جستجوی اینترنت تصاویر مربوط به چهره‌ی چند میلیارد نفر را کشف و در پایگاه داده‌ی خود ذخیره کرده است) با همکاری نهادهای دولتی به دنبال ردیابی افرادی بوده‌اند که با افراد مبتلا به بیماری کرونا ارتباط داشته‌اند.

گزارشات منتشر شده در رابطه با این موضوع باعث ایجاد نگرانی زیادی بین مدافعان حریم خصوصی شده است. مدافعان حریم خصوصی ضمن تاکید بر ضرورت رسیدگی به بحران بهداشت عمومی و مقابله با بیماری، نسبت به شرکت‌ها و نهادهایی که به این پروژه وارد شده‌اند، نگران هستند.

میشل گیلمن(Michele Gilman) وکیل فعال در حوزه‌ی حریم خصوصی و همکار شرکت دیتااند سوساییتی(Data & Society یک اتاق فکر که به بررسی تاثیرات اجتماعی فناوری‌های داده محور می‌پردازد) نسبت به این پروژه و نهادهای دخیل در آن اظهار نموده:

در زمان وقوع بحران، آزادی‌ مدنی شدیداً به خطر می‌افتد، زیرا تعادل بین ایمنی در مقابل حریم خصوصی بر هم خورده و به سمت افزایش سطح ایمنی گرایش پیدا می‌کند. نگرانی اصلی این است که فناوری‌های پیشرفته‌ی نظارتی که در زمان شیوع بیماری کرونا و بحران‌های پس از آن مستقر گردیده‌اند، به یک «هنجار عادی» تبدیل شده و پس از پایان این بحران به طور دائمی در زندگی روزمره‌ی ما دخالت کنند. Michele Gilman

افزایش نظارت بدون هرگونه شفافیت

وی در ادامه تاکید کرد که «این رویه می‌تواند منجر به نظارت گسترده‌ بر مردم آن هم بدون هرگونه شفافیت، پاسخگویی و یا عدالت گردد».

در رابطه با این موضوع نمونه‌های مشابهی وجود دارد که دولت پس از یک بحران یا حادثه‌ی خاص از دستگاه‌ها و فناوری‌های پیشرفته برای افزایش سطح نظارت به صورت موقت استفاده کرده و پس از پایان آن بحران، استفاده از فناوری مذکور همچنان ادامه داشته است.

به طور مثال می‌تواند به حادثه‌ی تروریستی ۱۱ سپتامبر در سال ۲۰۰۱ اشاره کرد که نهایتاً منجر به گسترش استفاده از دوربین‌ها و شبکه‌های نظارتی در سراسر ایالات متحده گردید و قانون «میهن پرست(Patriot Act)» پس از آن تصویب شد.

به موجب این قانون هرگونه حفاظت از قانون‌گذاران در دستور کار قرار گرفت و سطح شفافیت امور امنیتی به طور محسوسی کاهش یافت، علاوه براین قانون مذکور باعث تسهیل دسترسی آژانس‌های امنیت ملی به داده‌های خصوصی و افزایش سطح توانایی‌های نظارتی آن‌ها شد. علیرغم واکنش‌های عمومی نسبت به رویکرد NSA(آژانس امنیت ملی ایالات متحده)، قانون‌گذاران هنوز مجوزی برای فعالیت‌های آن صادر نکرده‌اند.

سوءاستفاده از قانون میهن‌پرست

استیون واترهوس(Steven Waterhouse) یکی از بنیانگذاران و مدیرعامل فعلی شرکت اورکید لبز(Orchid Labs در زمینه‌ی تولید شبکه‌های خصوصی فعالیت دارد) در رابطه با این موضوع اعلام نموده که:

بسیاری از دستورالعمل‌های اجرا شده به عنوان بخشی از قانونی میهن پرست منجر به سوءاستفاده[از داده‌های خصوصی مردم] شده است. بعد از گذشت بحران فعلی، شاهد چه سوءاستفاده‌هایی خواهیم بود؟ چه قانونی در طول این بحران از طریق دولت اعمال خواهد شد؟ Steven Waterhouse

در حال حاضر به نظر می‌رسد که امکان تبدیل دوربین‌های نظارتی موجود به صفحات اسکن و بررسی تمام بدن وجود دارد، مثلاً دوربین‌های مدار بسته‌ی فرودگاه‌ها که تعدادشان بسیار زیاد است.

فرصتی برای افزایش نظارت

غالباً وقوع یک بحران عمومی باعث ایجاد فرصتی برای افزایش سطح نظارت توسط دولت‌ها می‌شود، فرایندی که پس از مدتی کوتاه به یک نرم یا هنجار عادی جامعه تبدیل خواهد شد. این روند همراه با ایجاد فرصت‌های تجاری فراوان برای شرکت‌های فعال در حوزه‌ی فناوری نیز خواهد بود، زیرا این شرکت‌ها می‌توانند راه‌کارهای جدید و مداخله‌گرانه‌ی قابل استفاده برای ردیابی افراد را بفروش برسانند.

این مورد دقیقاً به استارت‌آپ کلیرویو برمی‌گردد، که مدعی شده با استفاده از پایگاه داده‌ی عظیم خود(که شامل تصویری از چهره‌ی میلیون‌ها نفر است) توانسته نرم‌افزاری برای ردیابی افراد و شناسایی چهره‌ی آن‌ها طراحی کند. براساس اسناد به دست آمده توسط یک پایگاه خبری، نرم‌افزار این استارت‌آپ تنها برای اجرای قانونی در خاک ایالات متحده طراحی شده است، اما به نظر می‌رسد که رژیم‌های استبدادی سراسر جهان که سابقه‌ی نقض حقوق بشر را دارند، به عنوان اهداف مالی بعدی و بخشی از برنامه‌ی این استارت‌آپ برای گسترش فعالیت‌های خود در نظر گرفته شده‌اند.

البته این شرکت نسبت به اثر بخشی فناوری جدید خود کمی اغراق می‌کند، به عنوان مثال اعلام نموده که پس از استفاده از این نرم‌افزار در ادارات پلیس، چندین پرونده حل شده است. این استارت‌آپ اکنون با چالش‌های حقوقی متعددی از طرف سایر شرکت‌های فعال در این حوزه و همچنین دولت روبرو شده است.

یک فناوری نامناسب با هدف مالی

کلار گاروی(Clare Garvie) یکی از اعضای ارشد مرکز فناوری و حریم‌خصوصی دانشگاه حقوق جورج‌تاون در رابطه با این موضوع اظهار نموده:

استارت‌آپ کلیرویو نه تنها یک الگوی کاملاً مداوم از عدم اطلاع رسانی در رابطه با پایگاه اطلاعاتی خود دارد، بلکه از نظر من به عمد اقدام به گمراه کردن مشتریان هم می‌کنند. هر آنچه دولت‌های ایالتی مختلف و محلی قصد دارند برای مقابل به شیوع بیماری کرونا اتخاذ کنند، باید کمترین مزاحمت را برای حریم خصوصی مردم داشته باشد. آنچه این شرکت ارائه می‌کند، کم‌ترین مزاحم ممکن نیست. Clare Garvie

 میشل گیلمن نیز در رابطه با این موضوع توضیح داده است:

فناوری تشخیص چهره برای خانم‌ها و افراد رنگین پوست بسیار نادرست عمل کرده و غیرقابل استناد است. با توجه به این موضوع، چرا باید از چنین فناوری برای مقابله با بیماری کرونا استفاده کنیم؟ علاوه بر این، ما باید پیش از هر اقدامی، در رابطه با چگونگی کارایی و تاثیرگذاری اینگونه فناوری‌ها برای مقابله با بیماری‌های همه‌گیر جهانی اطلاعات بیشتری کسب کنیم. Michele Gilman

رویکرد چین و کره‌ی جنوبی

چین اخیراً یک سیستم تشخیص چهره راه‌اندازی نموده که می‌تواند درجه‌ی حرارت بالا در بدن را تشخیص دهد، این درحالیست که کره‌ی جنوبی با استفاده از داده‌های تلفن همراه شهروندان و نکان یک تراکنش مالی می‌تواند موقعیت افراد را ردیابی کند.

این درحالیست که موسسه‌ی پالانتیر همکاری گسترده‌ای با نهاد‌های قانونی و نظارتی داشته و هیچگونه شفاف‌سازی در قبال فعالیت‌های خود ارائه نمی‌کند، مگر اینکه شما هم یکی از مشتریان آن باشید. در یک کتابچه‌ی راهنما بسیار کم‌پیدا که در سال ۲۰۱۹ بخشی از آن منتشر شده، گفته می‌شود که برنامه‌های پالانتیر در مراکز اجرای قانون و نهاد‌های نظارتی استفاده می‌شود که منابع داده مختلف را هدف قرار داده‌اند، از جمله مراکز مراقب روزانه، پلت‌فرم‌های ارائه دهنده‌ی پست الکترونیکی و یا مراکز کنترل ترافیک که از داده‌های مختلف در جهت ساخت پروفایلی برای مطنونان، خانواده‌ و همکاران تجاری آن‌‌ها استفاده می‌کنند.

این شرکت توسط پیتر تیل(Peter Thiel) تاسیس شد، یکی از سرمایه‌گذاران بزرگ آمریکایی که در زمان راه‌اندازی فیس‌بوک هم نقش غیرقابل انکاری داشته است. وی در سال ۲۰۰۹ در مقاله‌ای که برای موسسه‌ی کاتو(Cato Institute یک اندیشکده‌ی آزادیخواه در واشنگتن) ارسال کرده بود، اظهار نموده که «به نظر من دو اصطلاح آزادی و دموکراسی با یکدیگر سازگار نیستند».

حریم خصوصی یا عمومی؟

شاید با توجه به موارد گفته شده تا به اینجای کار، نگرانی کارشناسان و تحلیلگران در رابطه با نقض حریم خصوصی توسط شرکت‌هایی همچون پالانتیر و کلیرویو کاملاً منطقی به نظر برسد.

رولن چای(Raullen Chai) مدیرعامل شرکت آیوتکس(IoTeX) که در زمینه‌ی تولید دستگاه‌های هوشمند حفظ حریم خصوصی مبتنی بر فناوری بلاک‌چین فعالیت دارد، در رابطه با این موضوع اعلام نموده:

ایجاد مشارکت‌های دولتی و خصوصی برای اشتراک‌گذاری داده‌های حساس در مواقع بحران همچون حمله‌ی تروریستی یا شیوع یک بیماری همه‌گیر، می‌تواند مزایای کوتاه مدت فراوانی به همراه داشته باشد؛ اما پس از پایان این بحران تاثیرات نگران کننده‌ی بر داده‌ها و حفظ حریم خصوصی دارد. سیاست‌های مبهم در رابطه با آنچه پس از جمع‌آوری داده‌ها رخ می‌دهد در کنار عوامل ذهنی همچون استفاده در مواقع اضطراری، باعث نگرانی افراد در رابطه با سطح کنترل و شفافیت می‌شود. Raullen Chai

کارشناسان قطعاً نیاز اساسی به رسیدگی و رفع عواقب بیماری کرونا را مد نظر قرار داده‌اند، اما شک و تردید‌هایی در رابطه با رویه‌ی کاری کلیرویو و پالانتیر وجود دارد.

کلار گاروی در رابطه با «سودآوری بحران‌ها» و سوءاستفاده از موقعیت‌های نابسامان بسیار نگران است. وی اظهار نموده که «دولت‌ها از ترس مردم برای ساخت و توسعه‌ی ابزارهای نظارت بر بازار سوءاستفاده می‌کنند. من تنها به مشتریان این ابزارها هشدار می‌دهم که از این ابزارهای برای تصویب مکانیسم‌های نظارتی غیرضروری سوءاستفاده نکنند».

نظر شما در رابطه با ابزارهای نظارتی جدید و استفاده از آن‌ها برای مقابله با گسترش ویروس کرونا چیست؟ آیا پس از پایان این بحران، این فناوری‌های تازه نیز کنار گذاشته خواهند شد؟ نظرات و پیشنهادات خود را با تیم کوینیت در میان بگذارید.