تاریخچه‌ی شگفت‌انگیز ارزهای دیجیتالی قبل از بیت کوین

توصیف ارزهای دیجیتالی توسط دیوید چام

دیوید چام(David Chaum) در زمان انتشار مقاله‌ی «امضاهای غیرقابل مشاهده برای پرداخت‌های غیرقابل ردگیری(“Blind Signatures For Untraceable Payments)» در سال 1983، یک دانشجوی 28 ساله در مقطع دکتری دانشگاه برکلی بود. وی اولین شخصی است که پول دیجیتالی را توصیف کرد. چام در یک خانواده‌ی ثروتمند آمریکایی متولد شده است، وی ریاضی‌دان توانایی است که به سمت رئیس بخش رمزنگاری موسسه ریاضیات آمستردام منصوب شده است.

ما هنوز فاقد یک پول دیجیتالی قابل اعتماد هستیم و بزودی این نوع پول توسعه خواهد یافت. با استفاده از این روش می‌توان پول را در اینترنت از شخص A به B ارسال کرد، در حالی که دو طرف یکدیگر را نمی‌شناسند. David Chaum

در این مقاله چام ویژگی «ارسال تراکنش‌ها به صورت‌ ناشناس» را توصیف کرده است که وجه تمایز این پول با پرداخت با استفاده از کارت‌های اعتباری محسوب می‌شود. کاربران ارز دیجیتالی خود را از بانک دریافت می‌کنند اما در مرحله‌ی بعد ویژگی ناشناس بودن به این دارایی افزوده می‌شود. این کار موجب می‌شود که شخص و میزان تبدیل پول برای بانک مشخص شود اما محل استفاده از پول نامشخص باقی بماند.

ایجاد رمزارز بدون بلاکچین

چام از رمزنگاری برای ایجاد امضای دیجیتالی پنهان و در نتیجه ایجاد پول پیگیرگریز استفاده کرد. برای مثال در طرح رای‌گیری پستی می‌توانیم بدون ورود به حوزه‌های رای‌گیری به نامزد مورد نظر رای دهیم. در این حالت مقامات باید از صحت رای‌گیری اطمینان حاصل کنند و در همین حال مقامات نباید از رای اشخاص مطلع گردند.

در سیستم رای‌گیری پستی، چگونگی تایید فرآیند رای‌گیری بدون اطلاع از محتوای برگه اهمیت دارد. رای دهندگان برگه رای را پر می‌کنند، آن را درون پاکت قرار داده و سپس پاکت را مهر می‌کنند. مسئولان انتخابات پاکت نامه را دریافت می‌کنند و به منظور اطمینان از صحت فرآیند رای‌گیری، آن را بر اساس قوانین انتخابات بررسی می‌کنند. درون پاکت تنها یک رای صحیح و بدون ارتباط به یک فرد مشخصی وجود دارد. بنابراین محتوای پاکت «نامشخص» است و «امضاء» توسط مسئولان انتخابات بر روی پاکت درج می‌شود.

مقایسه‌ی سیستم رای‌گیری پستی با پول دیجیتالی چام نشان می‌دهد که مسئولان رای‌گیری با بانک‌ها و کارت‌های رای‌گیری با پول جایگزین شده است. در این ظرح، کاربر پول دیجیتالی را با اخذ تاییده از بانک خریداری می‌کند. سپس تمامی پول‌های دیجیتالی در یک پاکت فرضی قرار داده شده و پیگیرگریز می‌شود، در نهایت کاربر می‌تواند تراکنش خود را اجرا کند. بانک با توجه به امضاء می‌تواند پول دیجیتالی واقعی را تایید کند، اما از هویت شخص ارسال کننده اطلاع ندارد، بنابراین پول دیجیتالی به یک دارایی پیگیرگریز تبدیل می‌شود.

ظهور دیجی‌کش

دیوید چام در سال 1989 شرکتی را تاسیس کرد و ارز دیجیتالی «دیجی‌کش(DigiCash)» را معرفی کرد. این نوآوری امکان پرداخت هزینه‌ی کالا و خدمات را بر روی اینترنت ایجاد کرده است. حتی در شرایط کنونی، کارت‌های اعتباری در مقایسه با دیجی‌کش کاملا ناامن ارزیابی می‌شوند.

اما دیجی‌کش به‌صورت یک نوآوری فراتر از زمان خود ارزیابی می‌شود؛ در حقیقت ده سال پس از معرفی دیجی‌کش، این نو‌آوری مورد توجه بانک‌ها و مشتریان قرار می‌گیرد. در نیمه‌ی دوم 1990، تقاضا برای استفاده از پول دیجیتالی به شکل تجارت الکترونیکی همانند به‌کارگیری در تجارت آنلاین شکل می‌گیرد.

اما زمانی که دیجی‌کش شرایط سختی را سپری می‌کرد، نشریه‌ی فوربز در یک مقاله به بررسی دیجی‌کش پرداخت:

یک ایده‌ی زیبا برای دنیای زیبای جدید با یک مشکل: هیچ کسی خواستار «دیجی کش» نیست. دیجی‌کش نتوانست توجه بانک‌ها، واسطه‌ها و مشتریان را به خود جلب کند. تجارت الکترونیک در حال شکوفایی است، اما به نظر می‌رسد مستر کارت و ویزا انتخاب مشتریان در این برهه زمانی بوده‌اند. Forbes

ارز دیجیتالی دیجی‌کش مشابه دیگر نوآوری‌های حوزه‌ی تکنولوژی در مراحل ابتدایی رشد با مشکلاتی مواجه گردید. در حقیقت، دیجی‌کش برای مشکلی راه‌حل ارائه کرد که کاربران در آن برهه‌ی زمانی هنوز با آن مواجه نشده بودند. دیجی‌کش دارای مزیت حفظ هویت کاربران بود ولی کاربران تنها خواستار سهولت در هنگام خرید آنلاین بودند و ازآنجایی که برای مدت زمان طولانی از کارت‌های اعتباری استفاده می‌کردند، این روش پرداخت را ترجیح می‌دادند.

مدیریت ضعیف چام

چام در مدیریت دیجی‌کش عملکرد مناسبی نداشت. مجله‌ی هلندی Next!3 در نقد عملکرد چام نوشت: «تمامی رمزنگار‌ها پارانوئید(افراد مبتلا به اختلال شخصیت) هستند و دیوید چام یک رمزنگار است. شرکت وی بیشتر شبیه یک موسسه‌ی روانپزشکی است تا یک شرکت تکنولوژی محور. وی برای مدت چند ماه با بانک هلندی ING مذاکره کرد و در روز عقد قرارداد، از امضای آن قرارداد خودداری کرد.»

ریموند استوفبرگ(Raymond Stofberg)، مدیر ارشد مالی دیجی‌کش تا سال 1996 اظهار داشت:

شدت بیماری وی به حدی بود که همیشه فکر می‌کرد اشتباهی رخ داده است. هشت نفر از مدیران بانک ING از جمله مدیر عامل این بانک در روز عقد قرار داد حاظر شدند، اما دیوید حاظر به امضای قرار داد نشد. Raymond Stofberg

بیل‌گیتس(Bill Gates)، خواستار ادغام دیجی‌کش با ویندوز 95 شده بود، اما پیشنهاد 100 میلیون دلاری مایکروسافت ناکافی اعلام شد. در نتیجه گیتس پیشنهاد خود را پس گرفت.

توقف فعالیت دیجی‌کش

کارمندان دیجی‌کش پس از مشاهده‌ی عملکرد ضعیف وی، خواستار استعفای چام از سمت مدیریت‌ شرکت شدند. در این راستا، وی دو نفر از منتقدان را به سمت مدیریت شرکت منصوب کرد. مدت کوتاهی پس از این اتفاق، مدیران شرکت دچار اختلاف شدند و شرکت را ترک کردند.

اما با وجود شرایط ناپایدار، سرمایه‌گذاران اعتقاد خود را به این نوآوری حفظ کردند. با این وجود، در حالی که تجارت الکترونیک در سراسر جهان در حال گسترش بود، دیجی‌کش مورد استقبال کاربران قرار نگرفت. در این زمان امنیت ناکافی کارت‌های اعتباری و امنیت بیشتر دیجی‌کش نسبت به دیگر روش‌های پرداخت ثابت نشده بود. در نهایت شرکت چام در سال 1999 ورشکسته شد و فعالیت دیجی‌کش متوقف گردید.

شکست دیجی‌کش نشان داد که پروژه‌های مشابه نیز شکست خواهند خورد. چام دیجی‌کش را به‌صورت یک پروژه‌ی منبع باز عرضه نکرد، این تصمیم مانع معرفی گسترده‌ی دیجی‌کش به مردم شده است. هشت سال پس از مرگ دیجی‌کش، بیت کوین به عنوان یک پروژه‌ی منبع باز معرفی شد. خالق بیت کوین، کد‌های این پروژه را در اختیار عموم مردم در سراسر جهان قرار داد. ارائه‌ی بیت کوین به صورت منبع باز موجب تقلید دیگران و ظهور پروژه‌های مشابه گردید، اما به‌طور همزمان علاقه و دانش این تکنولوژی را گسترش داد.

دیجی‌کش به مدیریت متمرکز دیوید چام وابسته بود. اشتباهات وی به‌صورت مانعی در مسیر موفقیت دیجی‌کش بازتاب یافت و در نتیجه منجر به مرگ این ارز دیجیتالی شد.

ای‌گولد(E-gold) اولین سیستم پرداخت کوچک(Micropayment System)

در سال 1996 پی‌پال، بیت کوین و خرید آنلاین برای مردم ناشناخته بوده است، اما یک انکولوژیست با نام داگلاس جکسون(Douglas Jackson) به همراه یک وکیل با نام بری داونی(Barry Downey) ارز دیجیتالی خود را ایجاد کردند. آن‌ها سکه‌های طلا را در صندوق‌های امنی در ملبورن و فلوریدا قرار دادند. سپس وب‌سایتی را ایجاد کردند که در آن سهم دیجیتالی از سکه‌های طلا را به فروش می‌رساندند، سهم‌های دیجیتالی با استفاده از یک ارز جدید به‌نام ای‌گولد(E-gold) در اختیار کاربران قرار گرفت.

ای‌گولد اولین سیستم پرداخت دیجیتالی است که توسط حداقل یک میلیون نفر مورد استفاده قرار گرفت. در حقیقت اولین سیستم پرداختی است که کاربران می‌توانستند بدون استفاده از کارت‌های اعتباری برای خرید‌های آنلاین مورد استفاده قرار دهند. بنابراین می‌توان ادعا کرد که این نو‌آوری تجارت کاملا الکترونیکی را امکان‌پذیر کرد.

در ابتدا معامله‌گران فلزات گرانبها از این نو‌آوری استقبال کردند، سپس معامله‌گران آنلاین، خانه‌های حراج، کازینو‌های آنلاین و سازمان‌های سیاسی و غیر انتفاعی به جمع کاربران ای‌گولد پیوستند. از آنجایی که ای‌گولد به هزاران گرم طلا قابل تقسیم است، می‌توان نتیجه‌گیری کرد که جکسون و داونی اولین سیستم پرداخت کوچک(Micropayment System) کاربردی را ایجاد کرده‌اند. کاربران به کمک این سیستم می‌توانستند مقادیر اندکی را به یکدیگر ارسال کنند. باید توجه داشت که به‌دلیل هزینه‌ی بالای تراکنش‌ها ارسال اقتصادی مقادیر اندک با استفاده از کارت‌های اعتباری و سیستم‌های پرداخت همانند پی‌پل تاکنون امکان‌پذیر نشده است.

آسیب‌پذیری سیستم متمرکز ای‌گولد

شرکت‌های دیگر نیز سعی کردند از موفقیت ای‌گولد بهره‌برداری کنند، برای مثال خدمات تبدیل واحد‌های پولی خارجی را به ای‌گولد ارائه کردند. ای‌گولد توانست به ارزش بازار 2 میلیارد دلاری دست یابد. اما محبوبیت این ارز دیجیتالی در میان هکر‌ها گسترش یافت. سیستم‌های متمرکز ای‌گولد از امنیت کافی برخوردار نبودند و مورد حملات هکر‌ها قرار گرفتند. کاربران نیز در محیط سیستم‌عامل ویندوز و اینترنت اکسپلورر(Internet Explorer) محافظت نمی‌شدند. در نتیجه، بسیاری از کاربران دارایی خود را از دست دادند. با این وجود، مشکلات امنیتی و هکر‌ها عامل توقف فعالیت ای‌گولد محسوب نمی‌شوند.

 در حقیقت، اوپراتور‌های ای‌گولد در برابر مقامات آمریکایی هیچ قدرتی نداشتند. ای‌گولد در ابتدا برای دریافت مجوز مبادلات پولی اقدام کرد اما سازمان مربوطه به این دلیل که «طلا و طلای دیجیتالی پول محسوب نمی‌شود»، این درخواست را رد کرد. اوپراتور‌های ای‌گولد از سازمان مالیاتی درخواست کردند تا انطباق انتقال دارایی در مدل کسب و کار آن‌ها را با قوانین بررسی کنند. در نتیجه مقامات تایید کردند «به دلیل این‌که هیچ پولی منتقل نمی‌شود، مجوز لازم نیست.»

توقف فعالیت ای‌گولد

قانون پاتریوت(Patriot Act) در تاریخ 9ام سپتامبر 2001 در ایالات متحده‌ی آمریکا اجرا گردید، در نتیجه‌ی این قانون بسیاری از حقوق مدنی شهروندان این کشور همانند حفظ حریم خصوصی از بین رفت. ایالات متحده‌ی آمریکا به یکباره شاهد تغییر قانون نقل و انتقال پول و به دادگاه کشانده شدن جکسون و داونی به دلیل انجام فعالیت مالی بدون کسب مجوز بوده است. مقامات مالیاتی ذخایر طلا را منجمد کردند، در نتیجه‌ی این اقدام بیشتر کاربران پلتفرم ای‌گولد را ترک کردند. دادستانی به داگلاس جکسون پیشنهاد کرد که اتهام پولشویی را بپذیرد، سپس برای دریافت مجوز اقدام کند. وی این پیشنهاد را پذیرفت و در سال 2008 به 300 ساعت خدمات اجتماعی و پرداخت 200 دلار آمریکا جریمه شد. سپس برای دریافت مجوز اقدام کرد و درخواست وی به دلیل  این‌که «مجرمان محکوم قادر به درخواست مجوز نقل و انتقالات پولی نیستند،» رد شد!

در همین مقطع زمانی فعالیت ای‌گولد نیز به پایان رسید و کسانی که خواستار پیروی از مسیر این ارز دیجیتالی بودند درس‌های بسیاری آموختند:

یک سیستم مدیریت متمرکز در برابر هکر‌ها آسیب‌پذیر است. بنابراین سیستم مدیریت متمرکز همانند بانک‌ها و یا شرکت‌های ارائه‌دهنده‌ی کارت‌های اعتباری از امنیت کافی برخوردار نیست.

• سیستم پولی بر پایه‌ی طلا ممکن است توسط یک دولت متوقف شود.
• ممکن است فعالیت یک شرکت تحت تاثیر تغییر ناگهانی قوانین کشوری که در آن مستقر شده قرار بگیرد.
• ممکن است بنیان‌گذاران یک پروژه‌ی رمزارزی که به عنوان اشخاص حقیقی شناخته شده‌اند، توسط دفتر تحقیقات فدرال آمریکا بازداشت شوند.

فرد یا افرادی با عنوان ساتوشی ناکاموتو 9 سال پس از توقف فعالیت ای‌گولد، بیت کوین را خلق کردند. بیت کوین پس از ده سال فعالیت هم‌اکنون دارای ارزش بازار 167 میلیارد دلاری است و در حقیقت این رمزارز جانشین دیجی‌کش و ای‌گولد محسوب می‌شود.

بیت کوین نخستین سیستم پرداخت الکترونیکی غیرمتمرکز

در زمان تولد بیت کوین، هر کسی با قرار دادن آدرس ایمیل خود در فهرست ایمیل‌های وب‌سایت metzdown.com می‌توانست به تبادل اطلاعات در زمینه‌ی رمزنگاری بپردازد. ساتوشی در 31ام اکتبر 2008 با ارسال متن کوتاهی به فهرست ایمیل‌های ثبت شده در این وب‌سایت اعلام کرد که:

من بر روی (توسعه‌ی) پول جدید الکترونیکی فعالیت می‌کنم که کاملا فرد به فرد(غیرمتمرکز) و بدون واسطه(بانک یا دولت) است. نسخه‌ی فرد به فرد پول الکترونیکی فرآیند پرداخت‌ آنلاین را به‌طور مستقیم و بدون استفاده از یک موسسه‌ی مالی امکان پذیر می‌کند. امضاهای دیجیتالی بخشی از راه حل هستند اما مشکل پرداخت مضاعف(Double-Spending) می‌تواند مزایای این سیستم را تحت تاثیر قرار دهد. ما به منظور رفع مشکل پرداخت مضاعف، استفاده از شبکه‌ی غیر متمرکز را پیشنهاد کردیم. Satoshi Nakamoto

لینک دانلود وایت‌پیپر(نقشه‌ی اولیه) بیت کوین نیز در ایمیل ارسال شده توسط ساتوشی ناکاموتو قرار داده شده بود. نقشه‌ی اولیه‌ی بیت کوین توضیحات جامع‌تری را در رابطه با این نو‌آوری در 9 صفحه ارائه کرد. کوینیت در مقاله‌ای به بررسی هویت ساتوشی ناکاموتو می‌پردازد.

نقشه‌ی اولیه بیت کوین به توصیف مفاهیم پردازش تراکنش‌ها در شبکه‌ی بیت کوین، تعیین توالی تراکنش‌ها با استفاده از تایم استمپ(Timestamp)، بروزرسانی دفتر کل توزیع شده با استفاده از الگوریتم اثبات کار، شبکه‌ی جهانی بلاکچین، پاداش‌دهی به ماینر‌ها، حفظ حریم خصوصی، شفافیت و دفع حملات هکر‌ها می‌پردازد.

تولد بیت کوین

نسخه‌ی 0.1 بیت کوین، سه ماه پس از انتشار نقشه‌ی اولیه‌ی این رمزارز منتشر شد، در نتیجه نرم‌افزار دفترکل توزیع شده بر روی تعدادی کامپیوتر‌ نصب گردید. توسعه‌دهندگان با بررسی کد‌های نسخه‌ی اولیه‌ی نرم‌افزار بیت کوین نتیجه‌گیری کردند که این نرم‌افزار توسط یک شخص آکادمیک نوشته شده است که دارای دانش تئوری بالایی است اما یک برنامه‌نویس آموزش دیده محسوب نمی‌شود.

سوم ژانویه‌ی 2009 نخستین بلاک بیت کوین(Genesis Block) استخراج شد و تنها سه روز پس از این رویداد نخستین تراکنش شبکه‌ی بیت کوین میان ساتوشی ناکاموتو و هال‌فینی به ثبت رسید. در این سیستم تمامی مردم جهان به‌طور شفاف قادر به بررسی تراکنش‌های سال‌های گذشته هستند و در حالی که هویت افراد حفاظت می‌شود، تراکنش‌های آدرس‌های کیف پول در دسترس همگان قرار دارد.

در اکتبر 2009، 1,309 بیت کوین در مقابل یک دلار آمریکا مبادله شد، قیمت اعلام شده بر اساس هزینه‌ی برق یک کامپیوتر محاسبه شده است. با گذشت زمان، بیت کوین در میان جوامع مختلف گسترش یافت. در حالی که افراد بیشتری بیت کوین را خریداری می‌کردند، قیمت آن نیز افزایش می‌یافت. باید در نظر داشت که خریداران تنها در صورتی قادر به خریداری بیت کوین هستند که شخص دیگری قصد فروش این رمزارز را داشته باشد. بنابراین، همیشه خریدار می‌باید قیمت بالاتری را نسبت به معاملات قبلی پیشنهاد دهد و در صورت برتری تعداد خریداران نسبت به فروشندگان قیمت‌ها افزایش خواهد یافت.

آیا بیت کوین نیز مشابه دیجی‌کش و ای‌گولد زمینه را برای تولد رمزارز جدیدی فراهم خواهد کرد یا در نهایت بیت کوین به یک ارز جهانی تبدیل خواهد شد؟ آیا با مراجعه به تاریخچه‌ی ارزهای دیجیتالی می‌توان گفت که دیجی‌کش و ای‌گولد به‌طور مستقیم زمینه‌ساز تولد بیت کوین شده‌اند؟ نظر خود را به صورت کامنت با  ما در میان بگذارید.