میزگرد صنعت ماینینگ و مدیریت مصرف برق
همزمان با سایر نقاط جهان فعالیت ماینینگ در ایران به دلیل افزایش قیمت رمزارزها در سال 2017 و ایجاد شرایط مثبت شتاب گرفت. ماینرها برای یک مدت زمان نسبتا طولانی ماینرها در شرایط مبهمی به فعالیت خود ادامه دادند تا در نهایت مصوبات قانونی فعالیت در این حوزه ابلاغ گردید. بر اساس گزارش کوینیت، مصوبه‌ی هیئت وزیران تعرفه‌ی برق مصرفی ماینرها را معادل تعرفه‌ی برق صادراتی اعلام کرده است. اگر چه این موضوع انتقادات زیادی را از سوی فعالان به همراه داشت و پیشنهادات نو‌آورانه‌ای همانند احیای نیروگاه‌های کشور و رفع مشکل تولید مازاد در فصول سرد سال به کمک این صنعت و یا تعیین تعرفه در بورس انرژی مطرح شده است، در نهایت مقررات تامین برق فارم‌ها از سوی وزارت نیرو، برق ماینرها را با توجه به تعرفه‌ی برق صادراتی قیمت گذاری کرد.
فعالان صنعت ماینینگ در میزگرد صنعت ماینینگ و مدیریت مصرف برق، نرخ‌گذاری برق صادراتی و اثرات آن بر صنعت ماینینگ را بررسی کردند:
اظهارات رئیس تعرفه گذاری توانیر
رئیس تعرفه گذاری توانیر در توضیح موضع گیری متفاوت در مقابل صنعت ماینینگ اظهار داشت: «در پاسخ به این سوال باید گفت این موضوع منحصر به ایران نیست. اگر ادبیات این موضوع را در دنیا نیز ملاحظه کنید پدیده‌ی استخراج رمزارزها، پدیده‌ی جدیدی است. پس از سال ۲۰۱۱ که صنعت رمزارزی به شکل تجاری درآمد و استخراج رمزارزها به آرامی به صورت یک صنعت پُرمصرف انرژی الکتریکی شناخته شد؛ چه در ابعاد دانشگاهی و چه عملیاتی و مقرراتی در دنیا، هرجا که استخراج‌کنندگان می‌خواهند حضور داشته باشند با چالش مواجه هستند.»
وی افزود: «نزدیک به ۶۰ درصد از استخراج رمزارز دنیا در ایالت «سیچوآن» چین مستقر شده است. ۱۰ درصد دیگر در دو ایالت «سین‌کیانگ» و «مغولستان داخلی» و ۳۰ درصد دیگر در سایر نقاط جهان مستقر شده است. نواحی که بیشترین ماینرها را به خود جلب کرده است، در اروپای شمالی، ایسلند، سوئد و در آمریکای مرکزی، آمریکای لاتین و نواحی دارای انرژی الکتریکی برق‌آبی قرار دارد. در برخی از ایالت‌های آمریکا شاهد تولید برق از منابع برق‌آبی توسط مالکان فارم‌ها هستیم. در مناطقی که احتمال جذب ماینرها وجود دارد، دولت‌های محلی، شهرداری‌ها و قانون‌گذاران، به دلیل نگرانی جهت تامین نیاز سایر مصرف‌کنندگان، محدودیت تامین ظرفیت و در برخی شرایط تعرفه‌های مصرفی بسیار سنگینی را تعیین کرده‌اند؛ موضوع برخورد و مواجهه با پدیده‌ی مصرف برق توسط استخراج‌کنندگان رمزارز یک امر جهانی است.»
تعرفه‌ی برق صادراتی
وی در زمینه‌ی شکل‌گیری صنعت ماینینگ و رویکرد مسئولان اظهار داشت: «همزمان با آغاز شکل‌گیری این صنعت در کشور ایران، نگرانی نسبت به اختصاص ظرفیت محدود و تاثیر آن بر سایر مصرف کنندگان و روش اختصاص برق به ماینرها نیز به‌وجود آمد. در نهایت بر روی تامین برق ماینرها از طریق دریافت انشعاب برق از شبکه سراسری نیرو یا احداث نیروگاه‌های جدید خارج از شبکه‌ی سراسر برق جمع‌بندی حاصل گردید.»
اسکندریان افزود: تعرفه‌ی برق متقاضیان این صنعت با قیمت متوسط ریالی برق صادراتی با نرخ تسعیر سامانه نیما که توسط وزارت نیرو تعیین می‌شود اعمال خواهد شد. کل سال را به بازه‌ی ۸ و ۴ ماهه تقسیم کردیم و در ۸ ماهی که ظرفیت مازاد وجود دارد، تعرفه‌ی رقابتی‌تری را اعلام کردیم. هرچند این روش تعرفه‌گذاری نیز مورد انتقاد فعالان صنعت ماینینگ قرار دارد، در حال حاضر ۹۶۵ تومان متوسط نرخ برق مصرفی در کل سال است. در ۴ ماه خرداد و تابستان این قیمت در ۲ ضرب می‌شود(۱۹۳۰ تومان) و در ۸ ماه بعدی سال نرخ برق مصرفی نصف خواهد شد(۴۸۲ تومان).»
وی در پایان اعلام کرد:
تعرفه‌گذاری و برخورد متفاوت نسبت به سایر مصرف‌کنندگان برق تکلیفی است که دستورالعمل هیئت وزیران برای ما مقرر کرده است. این تصمیم‌گیری ناظر بر پیشینه و سابقه‌ی تاریخی تصمیمات دیگر کشور‌ها و دیگر مناسباتی بوده است که در نهایت این تصمیم‌گیری را حاصل کرده است. اسکندریان
اظهارات رئیس گروه امنیت شبکه‌ی برق کشور
علی ابراهیم‌نژاد رئیس گروه امنیت شبکه‌ی برق کشور در رابطه با توسعه‌ی صنعت ماینینگ اظهار داشت: «من از دیدگاه امنیت شبکه و پایایی شبکه برق در این جلسه حضور دارم. توسعه‌ی صنعت ماینینگ نباید به شکل «سرطانی» در شبکه گسترش یابد، زیرا در این حالت ما نمی‌توانیم شبکه را مدیریت کنیم. به همین دلیل نظر من در جلسات این بود که باید به شکل مدیریت شده این صنعت و حوزه را تشویق کنیم و آن را به سمتی هدایت کنیم که دیگر کشور‌ها هدایت کردند.»
در حالی که توسعه‌ی فارم‌ها تابعی از شرایط بازار رمزارزی، قیمت انرژی و چشم‌انداز آینده‌ی این صنعت است و الزاما پیروی از رویکرد دیگر کشور‌ها اقدام درستی نیست. همچنین باید در نظر گرفت که رویکرد کشورهای مختلف در برابر این تکنولوژی نوظهور متفاوت است و بسیاری از کشور‌ها سعی می‌کنند با آینده‌نگری از فرصت‌های ایجاد شده در این حوزه برای ایجاد اشتغال و ارزآوری استقبال کنند.
وی افزود: «در روسیه چهار منطقه وجود دارد که در بحث هتلینگ(پذیرش ماینرها) فعال هستند. در کشورهای دیگر مثل کانادا و چین نیز این مناطق وجود دارند و تعداد مشخصی ماینر در این مناطق فعالیت می‌کنند.»
ابراهیم‌نژاد در زمینه‌ی بررسی ماینینگ در کمیسیون فرهنگی مجلس گفت: «در نامه‌ای اعلام کردند که فعالیت ماینرها در کمیسیون فرهنگی مجلس مورد بحث قرار می‌گیرد و من را نیز دعوت کردند. آیا ماینینگ یک فرهنگ است؟ یا فرهنگ ماینینگ در کمیسیون فرهنگی مجلس بررسی می‌شود؟» وی افزود: «پاسخ دادند، از آنجایی که فضای مجازی ذیل کمیسیون فرهنگی مجلس است این موضوع هم باید در کمیسیون فرهنگی بررسی شود.»
رئیس گروه امنیت شبکه‌ی برق کشور اظهار داشت که از دیدگاه صنعت برق، مخالف توسعه‌ی صنعت ماینینگ به صورت گسترده و نامتقارن در کشور هستیم.
اظهارات رئیس اتحادیه‌ی در حال تاسیس ماینرها
حامد نجفی رئیس اتحادیه‌ی در حال تاسیس ماینرها در میزگرد صنعت ماینینگ و مدیریت مصرف برق اظهار داشت: «پیش از تصویب مصوبات، نظر بخش خصوصی و نظرات کارشناسی گرفته شده و مسائل باید مطرح شود. دوستان می‌گویند که موافق نیستیم این صنعت مانند غده سرطانی رشد کند. با این نرخ برقی که شما گذاشتید سرطانی رشد خواهد کرد و من برای ادامه‌ی حیات تنها یک انتخاب دارم و آن ناسالم کار کردن است. با هماهنگی مدیران شرکت توزیع و سایر مدیران، با نرخ کیلوواتی کمتر از ۶۰ تومان و با ظرفیت بیش از ۴۰۰ مگاوات فعالیت ماینینگ با برق آموزشی و فرهنگی و … در حال انجام است. شما نیز قادر به اصلاح آن نیستید زیرا نرخ اعلام شده امکان فعالیت قانونی را از ماینرها سلب می‌کند.»
وی با اشاره به بند‌های خارج از عرف همانند خاموش کردن فارم‌ها در زمان اوج مصرف اظهار داشت: «کدام کسب و کار را می‌توانید 4 ماه خاموش کنید؟»
نجفی افزود: «معنای این نرخ‌گذاری ایجاد یک فساد سیستمی در وزارت نیرو است که به رشد سرطانی در ساختار شبکه‌ی برق می‌انجامد. فعالیت ماینینگ لزوما سود‌آور نیست. شرکت «بیت‌مین» بزرگ‌ترین فارم استخراج بیت‌کوین در تگزاس قیمت برق مصرفی را ۳٫۳ سنت اعلام کرده است و به من پیشنهاد دادند که میزبانی تجهیزات شما را بر عهده بگیریم. در مورد ۵ کشور قطر، قزاقستان، روسیه، چین و گرجستان مطالعات میدانی کرده‌ایم و به عدد رقابت ۴٫۹ سنتی هاستینگ تجهیزات ماینینگ در جهان دست یافتیم.»
اظهارات مدیر کارگروه ماینینگ انجمن بلاکچین ایران
محمدرضا شرفی مدیر کارگروه ماینینگ انجمن بلاکچین ایران در رابطه با تعرفه‌گذاری برق ماینرها اظهار داشت: «در شرایطی که ما در جنگ علنی اقتصادی به سر می‌بریم، یک بازی به راه انداخته‌اند. ۳۰ دستگاه نظارتی در این حوزه اظهار نظر کرده‌اند که خود نیز زیرمجموعه دارند؛ یعنی تازه یک دستگاه نظارتی دیروز به ما پیغام داد که بیایید و به ما این مطالب را ارائه کنید. شما تا حالا کجا بودید؟ ما ۴ سال در این زمینه فعالیت می‌کنیم.»
وی افزود: «دوستان می‌گویند این صنعت را با صنایع دیگر از نظر مصرف انرژی قیاس کنید. شما برای کدام صنعت در کشور چنین مقیاسی در نظر گرفته‌اید؟ بدعتی که دارد ایجاد می‌شود می‌تواند فراگیر شود و دامن همه صنایع را بگیرد. ما می‌گوییم این بدعت، بدعت اشتباهی است. شما دارید یک بدعت در صنعت کشورمان می‌گذارید. شما یک موضوع را کاملا در مسیری اشتباه برده‌اید به‌دلیل این‌که شیوه تعرفه‌گذاری‌تان اشتباه است. این فاصله‌ای که در تعرفه‌گذاری ایجاد می‌شود فساد و رانت ایجاد می‌کند. این مدیریت ناصحیح ماست که این صنعت را فسادزا می‌کند. ما داریم از انتها وارد می‌شویم. هوشمندسازی مصرف ابتدا نیازمند مدیریت هوشمندی است. مدیر ما دارای دیدگاه مقطعی است و در نتیجه برنامه‌ریزی مقطعی انجام می‌دهد تا دوران مدیریتش به پایان برسد. این طرز تعرفه‌گذاری در نتیجه‌ی مدیریت اشتباه است.»
وی اظهار داشت: «در شرایط کنونی که کشور با شرایط تحریم دست و پنجه نرم می‌کند، این صنعتگران با سرمایه‌ای بالغ بر ۵۰۰۰ میلیارد تومان بلاتکلیف هستند.» شرفی ادامه داد: در دورانی که قانونی برای ماینینگ وجود نداشت، مصرف برق ماینرها در ماه حدود ۵۰۰ مگاوات برآورد می‌شود. با در نظر گرفتن تعرفه کمی گرانتر از تعرفه صنعتی، در ماه می‌توانست ۲۰ میلیون دلار برای دولت درآمد داشته باشد.
وجود ظرفیت مازاد در شبکه‌ی برق کشور
شرفی در واکنش به بحث محدودیت ظرفیت شبکه‌ی برق اظهار داشت:
این‌که می‌گویند نگران پایداری شبکه هستند دروغی بیش نیست. سال گذشته ما پیشنهاد مکتوب به وزارت نیرو دادیم که اجازه بدهید ماینرها در نیروگاه‌ها مستقر شوند و مدیریت نیروگاه‌ها را خود انجام بدهید. چرا این پیشنهاد را قبول نکردید؟ ما در کشور نیروگاه‌هایی داریم که با ۶۰-۵۰ درصد ظرفیت اسمی فعالیت می‌کنند و امکان افزایش ظرفیت ۱۰۰-۹۰ درصد را ندارند. چراکه زیرساخت انتقال به شبکه سراسری برای آنها وجود ندارد. ما ۳ نیروگاه سیکل ترکیبی بزرگ با چنین شرایطی داریم. اگر می خواهید مدیریت هوشمند کنید راه درست این است که منابع را مدیریت کنید. محمدرضا شرفی
شرفی افزود: «فرض این است که وزارت نیرو قصد دارد برق را از ترکمنستان ۳ سنت بخرد و ۸٫۵ سنت به ماینرها بفروشد. آیا این کار دلالی نیست؟ از طرف دیگر عدد و رقمی که گذاشته‌اند بر مبنای این است که همه صنعتگران فعالیت خود را تعطیل کنند و در خانه بنشینند. ما سه نیروگاه به شما معرفی می‌کنیم که در پیک مصرف برق ما را تامین می‌کنند دیگر چه بهانه‌ای دارید؟ اجازه بدهید در این نواحی فعالیت کنیم!»
وی افزود: «ما با قانون‌گذاری اشتباه مردم را در یک مسیر اشتباه حرکت می‌دهیم. آنها اشتباه می‌کنند و در نتیجه هزینه‌ای بر بیت‌المال تحمیل می‌شود. در نهایت آنها را پیدا کرده، بازداشت و مجازات می‌کنند. این رویکرد هزینه‌هایی را به کشور تحمیل می‌کند.»
وی در پایان شفاف‌سازی و مدیریت صحیح را به عنوان راه‌کار رفع و تسهیل مشکلات فعالیت در این حوزه عنوان کرد.
نظر شما در رابطه با مباحث مطرح شده در میزگرد تخصصی صنعت ماینینگ و مدیریت مصرف برق چیست؟ نظر خود را به صورت کامنت با ما در میان بگذارید.
