- زمانی که توسعهدهندگان یک پروژهی رمزارز از وضعیت موجود ناراضی بوده و نمیتوانند بر سر یک موضوع خاص مانند مقیاسپذیری شبکه به توافق برسند، در این حال شبکه به دو نیم تقسیم شده و یک پروژهی رمزارزی جدید به عنوان هارد فورک(Hard Fork) از پروژهی اولیه ایجاد میشود. در حال حاضر بیش از ۴۳۰ هاردفورک از شبکهی بیت کوین وجود دارد که برخی از آنها منسوخ شده و برخی همانند بیت کوینکش(BCH) توانستهاند به راه خود ادامه دهند.
فورک بیت کوین
در دنیای رمزارزها یک «فورک بیت کوین» در واقع یک بروزرسانی اساسی و رادیکال برای پروتکل شده توصیف میشود. به طور کلی دو نوع فورک وجود دارد، فورک نرم(Soft Fork) و فورک سخت(Hard Fork). مورد اول به عنوان یک ارتقاء جزئی در شبکه عمل کرده و غالباً برای ایجاد تغییرات مورد استفاده قرار میگیرد، اما به واسطهی فورک سخت یا همان «هارد فورک»، به معنای واقعی پروتکل شبکه به دو قسمت تقسیم شده و یک رمزارز جدید پدیدار میشود. به عبارت دیگر، زمانی که توسعهدهندگان از وضعیت موجود به تنگ آمده و برای ساخت یک پروژهی جدید بر اساس بیت کوین از این پروژه جدا میشوند، اصطلاح هاردفورک مورد استفاده قرار میگیرد.
از زمان آغاز به کار بیت کوین در سال ۲۰۰۹ تا به امروز، تقریباً ۴۳۶ هارد فورک بوجود آمده است، البته حدود ۲۵۰ مورد از این پروژهها منسوخ شده و شکست خوردهاند.
تاریخچهی رمزارزهای ثانویه
اولین هاردفورک بیت کوین در سال ۲۰۱۱ رخ داد و باعث بوجود آمدن بازار رمزارزهای ثانویه شد، این پروژه نیمکوین(NameCoin) نامیده شد.
شاید بتوان گفت که پروژهی نیمکوین یک نسخهی کاملاُ مشابه با بیت کوین است، زیرا این پروژه دارای مجموع ذخیرهی ۲۱ میلیون واحد است، از پروتکل اجماع اثبات کار(PoW) بهره برده و کدهای زیرساختی آن هیچ تفاوتی با بیت کوین ندارد.
با این حال، کاربرهای پروژهی نیمکوین کاملاً متفاوت است؛ از این پروژهی رمزارزی برای ساخت دامنههای مقاوم در برابر سانسور، امن و با سطح حریم خصوصی بالا استفاده میشود. یک تفاوت اساسی دیگر نیمکوین این است که سازندهی آن همچون سازندهی پروژهی بیت کوین یک فرد یا گروه مرموز نیست.
توانایی استفاده از پایگاه کدهای بیت کوین و ایجاد کاربردهای کاملاً متفاوت به واسطهی آن باعث بوجود آمد ایده «فورکسازی» در ذهن توسعهدهندگان شد. پروژهی بعدی لایت کوین(LTC) بود که تنها دو ماه پس از تقسیم اولیهی نیمکوین کار خود را آغاز کرد و اکنون به عنوان مشهورترین مشتق بیت کوین شناخته میشود.
لایت کوین به عنوان نقره در برابر طلای بیت کوین شناخته میشد. این پروژه به شکل ترکیبی از کدهای بیت کوین و یک پروژهی منسوخ شدهی دیگر به نام فیربیکس(Fairbix که خود از یک فورک بیت کوین به نام Tenexrix ساخته شده بود) ایجاد شد. شاید بتوان گفت که در شجرهنامهی صنعت رمزارزها، لایتکوین به عنوان نوهی بیت کوین شناخته میشود.
هدف لایتکوین رقابت نبود
پروژهی لایت کوین با هدف تمرکز بر روی افزایش سرعت و بالا بردن نرخ پردازش تراکنشها کار خود را آغاز کرد و به یک رقیب برای بیت کوین تبدیل شد. این پروژه توانست با استفاده از الگوریتم PoW بهبود یافته و کارآمدتر پروژهی فیربیکس و ترکیب آن با کدهای پایهی بیت کوین(کدهای پایهای اصلی) به این هدف خود دست یافته و به عنوان دست راست بیت کوین مورد تحسین همه قرار بگیرد.
گرچه پروژه لایتکوین همواره به دنبال بهبود قابلیتهای بیت کوین بود، اما در این مسیر توانسته تعادل را برقرار کرده و به جای تبدیل شدن به یک رقیب جدی برای کنار زدن بیت کوین، یه یک پروژهی کاربردی و همراه با آن تبدیل شود. با این حال، سایر فورکهای بزرگ این رویکرد را کنار زده و به دنبال تصاحب جایگاه بیت کوین بودند.
یخبندان پس از بیت کوین
در آگوست سال ۲۰۱۷ یعنی چهار سال پس از تاسیس پروژهی لایتکوین، یک هاردفورک قابل توجه و ویژه به نام بیت کوین کش(BCH) رخ داد.
بیت کوینکش به جای استفاده از یک گروه جداگانه از توسعهدهندگان که از کدهای پایهی بیت کوین برای ساخت یک ایده و پروژهی جدید استفاده کنند، در واقع نتیجهی یک جنگ داخلی بود. در آن زمان توسعهدهندگان بر سر یک راهحل برای مقیاسپذیری بیت کوین اختلاف نظر پیدا کرده و راه خود را از یکدیگر جدا کردند.
طرفداران بیت کوینکش در آن زمان اعلام کردند که با افزایش اندازهی بلاکهای بیت کوین، مسئلهی مقیاسپذیری آن حل خواهد شد، زیرا به شبکه امکان میدهد تراکنشهای بیشتری را در هر بلاک جای دهد. البته توسعهدهندگان هستهی بیت کوین یک راهحل به نام شاهد تفکیک شده(segregated witness) یا سگویت(SegWit) را انتخاب کردند، روشی که برای جداسازی قسمتهای خاصی از دادهی تراکنشها مورد استفاده قرار گرفته و باعث آزادسازی فضا میشود.
در پایان، هیچ توافقی میان توسعهدهندگان حاصل نشد و زنجیرهی بیت کوین به دو نیم تقسیم شد.
یک فورک از فورک بیت کوین!
حدود یک سال بعد، یعنی در ماه نوامبر ۲۰۱۸، پروژهی بیت کوینکش هم با همان مشکل بیت کوین مواجه شد و پس از هرج و مرج و درگیری بر سر اندازهی بلاکها، یک هاردفورک از آن ایجاد گردید. این درگیریها منجر به ساخت یک هاردفورک از شبکهی بیت کوینکش به نام بیتکوین اسوی(Bitcoin SV) شد.
شایان ذکر است که با وجود صدها پروژهی رمزارزی که با هدف سرنگونی بیت کوین و جانشینی آن فعالیتهای خود را آغاز کرده و بیش از ۷ هزار رمزارز ثانویه در بازار با مجموع سرمایهی در حال گردش ۳۳۰ میلیارد دلار، بیت کوین همچنان توانسته بیش از نیمی از این سرمایه را در اختیار گرفته و با سطح تسلط ۵۸ درصدی بر بازار رمزارزها غالب باشد. همانطور که بازار رمزارزها نشان داد، پروژههای جدید همیشه هم از نسخهی قبلی خود بهتر نیستند.
نظر شما در رابطه با فورکهای بیت کوین چیست؟ کدام فورکهای بیت کوین تا به امروز توانستهاند جان سالم به در برده و به عنوان یک پروژهی موفق در بازار رمزارزها ظاهر شوند؟ نظرات و پیشنهادات خود را با تیم کوینیت به اشتراک بگذارید.